Danıştay 10. Dairesince verilen Basın Kartı Yönetmeliği'ne ilişkin yürütmenin durdurulması kararını Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu kaldırdı. Konuyu Danıştay 10. Dairesi esastan değerlendirecek.
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, Basın Kartı Yönetmeliği'nde 21 Mayıs 2021 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren değişikliklerin iptali talebiyle Danıştay 10. Dairesinde açılan davada Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığının itirazını haklı buldu.
Kurul, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı Hukuk Müşavirliğinin itirazı üzerine yürütmenin durdurulması kararının kaldırılmasına hükmetti.
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’ndan “Basın Kartı Yönetmeliği” kararı
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 14 Şubat 2022 tarihli ve 2022/10 sayılı kararında, davacıların iddiaları haksız bulunarak, "Basın kartının, Yönetmelik'te belirtilen kişilere Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığınca verilen kimlik kartı olarak tanımlandığına, basın-yayın çalışanlarının basın kartını toplumsal olayların takibinde ispat aracı olarak kullanabildiklerine, basın kartı bulunmamasının, basın çalışanlarının mesleklerini yapmalarına engel oluşturduğuna dair mevzuatta herhangi bir hüküm bulunmadığına, dolayısıyla basın kartının, basın hürriyeti ile ilişkili olmakla birlikte doğrudan bağlantılı olmadığına" hükmedildi.
‘Basın kartı yetkisi Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığında’
Kararda, basın kartı ile ilgili olarak Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığının 14 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile görevlendirildiği, bu alandaki çalışmaların kurum tarafından yürütüldüğüne atıfta bulunulan kararnamede "Basın-yayın kuruluşu mensuplarına basın kartı düzenlemek, Basın Kartı Komisyonunun sekretarya faaliyetlerini yürütmek" görevinin İletişim Başkanlığının görevleri arasında sayıldığı vurgulandı. Başkanlığın görev, yetki ve sorumluluk alanına giren konularda idari düzenlemeler yapabileceği hükmüne de yer verilen kararda, daha önce Basın Yayın Enformasyon Genel Müdürlüğünün görev alanına giren "Basın-yayın kuruluşu mensuplarına basın kartı düzenlemek" görevinin Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığına verildiği hatırlatıldı.
Kararda, "14 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin 3. maddesinin 1. fıkrasının (k) bendi uyarınca Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığının sahip olduğu basın-yayın kuruluşu mensuplarına basın kartı düzenlemek görevi çerçevesinde, idarenin düzenleme yapma yetkisinden kaynaklı olarak, basın kartının verilmesine ilişkin usul ve esasları belirleme yetkisinin de söz konusu maddede geçen 'düzenleme' ibaresinin kapsamına girdiği, başka bir anlatımla konunun Başkanlığın görev ve yetkisi kapsamında olduğu" ifade edildi.
Böylelikle Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı Hukuk Müşavirliğinin itirazının kabulüne, Basın Kartı Yönetmeliğinin söz konusu maddelerinin yürütmesinin durdurulmasına ilişkin kararının kaldırılmasına hükmedildi.
Buna göre söz konusu yönetmelik karar öncesindeki şekliyle uygulanmaya devam edecek.
Gazetecilik örgütlerinden ortak açıklama
Öte yandan, Gazeteciler Cemiyeti, Türkiye Gazeteciler Sendikası ve Türkiye Foto Muhabirleri Derneği de ortak bir açıklama ile Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu tarafından alınan yürütmeyi durdurma kararının iptaline ilişkin değerlendirmede bulundu.
Danıştay 10. Dairesi konuyu esastan görüşecek
Danıştay 10. Dairesi’nin “Basın Kartı Yönetmeliği” konusunda verdiği yürütmeyi durdurma kararına atıfta bulunulan ortak açıklamada şu ifadelere yer verildi: “Basın Kartı Yönetmeliği’nde, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığınca 20 Mayıs 2021 tarihinde yapılan değişikliklere Türkiye Gazeteciler Sendikası, Gazeteciler Cemiyeti ve Türkiye Foto Muhabirleri Derneği tarafından açılan davada, Danıştay 10. Dairesi uygulanması hâlinde telafisi güç veya imkânsız zararların doğmasına yol açacağı tespitiyle yönetmeliğin yürütmesini durdurmuştu. Dairenin gerekçesi 14 sayılı İletişim Başkanlığı Teşkilatı Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığına basın kartı ile ilgili olarak sadece basın-yayın kuruluşu mensuplarına basın kartı düzenleme yetkisi verilmesi, basın kartının kimlere verileceğinin ve hangi hâllerde basın kartının iptali gerekeceğinin belirlenmesi konusunda bir yetkiye yer verilmemiş olması, Basın Kartı Yönetmeliğinin 3. Maddesi 1. Fıkrasının hukuka aykırı olması, basın kartının basın özgürlüğünün ilgilendirmesi sebebiyle ancak kanunla düzenleme yapılacağı şeklindeydi. Karara Cumhurbaşkanlığınca itiraz edilmesi üzerine Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu tarafından 14/02/2022 tarihli kararla itiraz kabul edildi ve yürütmeyi durdurma kararı kaldırılarak yürütmeyi durdurma isteminin esası hakkında yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın Danıştay 10. Dairesine gönderilmesine karar verildi.”
Basın kartı şart mı?
‘Basın kartı mesleği sürdürmek için zorunlu değil’
Danıştay İdari Dava Daireler Kurulu’nun yürütmenin durdurulmasının kaldırılmasına ilişkin verdiği kararın gerekçesine dair açıklamada yapılan değerlendirme ise şöyle: “Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun gerekçesine baktığımızda basın mesleğini sürdürmek için basın kartının zorunlu bir kart olmadığı, basın kartının basın hürriyeti ile ilişkili olmakla birlikte doğrudan bağlantılı olmaması gerekçesiyle kartın habere ulaşma-haber verme konusunda avantaj sağlamakla birlikte anılan karta ilişkin usul ve esasların, bu kartın verilmesi ve iptaline ilişkin hükümlerin, doğrudan basın hürriyetinin özünü ilgilendirdiğinden bahisle kanunla düzenlenmesi gerektiğinden söz edilemeyeceği, bu hususta Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığının düzenleme yapma yetkisinin olduğu ifade edilmektedir. Davacı kurumlar olarak, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun gazetecilik mesleğini yapmak için zorunlu bir kart olmadığı ifadelerine katılmakla beraber “basın kartının basın hürriyeti ile ilişkili olmakla birlikte doğrudan bağlantılı olmaması” gerekçesine katılmıyoruz. Zira basın kartı gazetecilere çeşitli mesleki kolaylıklar sağlamanın yanı sıra gazetecilerin sosyal güvencesi yıpranma hakkının zorunlu önkoşulu olduğunu hatırlatmak isteriz.”
Yürütmenin durdurulması esastan görüşülecek
Söz konusu kararın Danıştay 10.Dairesi tarafından esastan değerlendirileceğine dikkat çekilen açıklamada son olarak şu ifadeler yer aldı: “İlerleyen günlerde Danıştay 10. Dairesi, halkın haber alma hakkı ve ifade özgürlüğünün etkin kullanımını sağlayan ve koruyan basın kartının alma ve iptal koşullarına dair belirsizlikler ve keyfilik taşıyan, masumiyet karinesine aykırı, gazeteciliği kriminalize etme amacı güden 20 Mayıs 2021 tarihinde yapılan düzenlemelere ilişkin Yönetmeliğin yürütmesinin durdurulması konusunda esas yönünden değerlendirme yapacaktır.”
SUR AJANS
