Dicle Fırat Gazeteciler Derneği (DFG), “Temmuz Ayı Hak İhlali” raporunu açıkladı. Yapılan açıklamada, düşünce ve ifade özgürlüğüne dönük baskıların arttığı belirterek, Kürtçe müzik eşliğinde halay çekenlere yönelik gözaltı ve tutuklamalar ile belediyelerin caddelere yazdığı Kürtçe uyarı yazılarının silinmesine dikkat çekildi.
‘Faşizm sistemleştiriliyor’
Kürt dili ve kültürüne yönelik sanal medya üzerinden örgütlenen trol hesaplarla faşizmin sistemleştirildiği kaydedilen açıklamada, “Kürde, diline ve kültürüne karşı topyekun bir özel savaş yürütülmektedir. Kürtçe şarkı söyleyerek halay çekenlerin tutuklanmasının, Kürtçe yazılan trafik uyarı yazılarının silinmesinin adı faşizmdir. Cumhuriyetin ilanından bu yana Kürtlere, Şark Islahat Planları ile asimilasyon ve soykırım dayatılmıştır. Günümüzde ise bu zihniyet, ‘Çöktürme planı’ ile asimilasyon ve soykırım politikasını yeni argümanlarla güncellemektedir” denildi.
Pêşî Kurdî
Tüm bu politikalara karşı direnişin de tarihten günümüze süre geldiği vurgulanan açıklamada, şunlar belirtildi: “Bunun en somut örneği, dile dönük saldırıların en yoğun yaşandığı yıllarda Özgür Basın geleneğini savunan gazetecilerin, Kürtçe gazeteyi çıkarması olmuştur. Tüm baskı, sansür, öldürme ve tutuklamalara rağmen Kürtçe yayın güçlenerek günümüze kadar ulaşmıştır. Bu politikalar, dün olduğu gibi bugün de sonuç vermeyecektir. ‘Pêşî Kurdî’ yani ‘Önce Kürtçe’ diyerek dili daha fazla sahiplenerek, bu politikalar boşa çıkartılmalıdır.
Gazetecilere baskı
Temmuz ayı, AKP-MHP iktidarının ifade ve düşünce özgürlüğüne saldırıları sadece dille sınırlı kalmayıp basına dönük saldırıların da iyice ayyuka çıktığı bir ay oldu. Kürtlere karşı savaşı Federe Kurdistan’a taşıyan iktidar, ortağı KDP ile gazetecilere dönük kapsamlı bir baskı politikası uygulanmıştır. Bu saldırıları özetlersek; 8 Temmuz’da Türkiye SİHA ile Şengal’de ÇİRA TV Muhabiri Medya Hasan, ÇIRA FM Muhabiri Mirad Mîrza ve araç sürücüsü Xelef Xidir’a saldırdı. Saldırıda Mirad Mîrza yaşamını yitirdi. 11 Temmuz’da KDP, Zoom Medya muhabiri Hejîn Fetah, bir kameraman ve kendilerine eşlik eden şoförü alıkoydu. Federe Kurdistan’a fotoğraf çekmek amacıyla giden fotoğrafçı Murat Yazar, 14 Temmuz’da Zaxo’da KDP asayişi tarafından gözaltına alındı. 23 Temmuz’da Süleymaniye asayişi, Rojnews muhabiri Dêrin Rehîm’i gözaltına alarak ekipmanlarına el koydu. KDP tarafından 279 gündür rehin tutulan Gazeteci Süleyman Ahmet’e Duhok Mahkemesi’nin verdiği 3 yıl hapis cezası AKP-KDP işbirliğinin son saldırısı olmuştur.
Türkiye’de ise gazetecilere dönük saldırılar, hukuk hiçe sayılarak komplo mantığı ile sürdürülmüştür. Bunun en bariz örneği ise; Sadık Tapoloğlu olmuştur. Gazeteci Sadık Topaloğlu ve arkadaşı Mehmet Savaş, 13 Temmuz'da ‘örgüt üyesi olmak’ iddiasıyla tutuklandı. Topaloğlu, tutuklanmasına gerekçe yapılan soruşturma kapsamında 2022 yılında yargılanmış ve 6 yıl 3 ay hapis cezasına çarptırılmıştı. Duruşmalara hiç katılmayan bir tanık beyanı üzerinden ceza verilen Topaloğlu, yeniden tutuklanarak ikinci kez cezalandırılmış oldu. Haziran ayında olduğu gibi Temmuz ayında da özellikle MHP’li yöneticiler ve MHP’nin yayın organları üzerinden gazeteciler açık açık tehdit edilmeye devam edildi. MHP lideri Devlet Bahçeli, Sinan Ateş cinayeti davası hakkında yazan ve aralarında 63 gazetecinin de olduğu 154 kişiyi hedef gösterdi.
341 habere erişim engeli
Diğer yandan RTÜK ve Bilgi Teknoloji ve İletişim Kurulu’nu bir sansür aracı olarak kullanan iktidar, 341 habere erişim engeli getirirken 6 haber sitesinin yayınını durdurdu. 3 Temmuz’da Açık Radyo’nun lisansı iptal edilirken, 11 Temmuz’da JINNEWS’in dijital platform X’teki hesabı @KurmanciJINNEWS, gerekçe gösterilmeden X tarafından engellendi. Mezopotamya Ajansı’nın internet sitesi mezopotamyaajansi.net, Gümüşhane Sulh Ceza Hakimliği’nin 25 Temmuz 2024 tarihli kararıyla erişime engellendi.
Hukukun hiçe sayıldığı, masumiyet karinesinin ortadan kaldırıldığı, dile dönük saldırıların arttığı ve tüm muhalif kesimlerin iktidar tarafından 'terörist' söylemleriyle kriminalize edildiği bir ortamda gazetecileri ve gazeteciliği savunmaya devam edeceğiz.”
6 gözaltı, 1 tutuklama
Temmuz ayı boyunca gazetecilere dönük yaşanan ihlaller ise şöyle sıralandı: “Bir gazetecinin evine baskın düzenlendi, 6 gazeteci gözaltına alındı, 1 gazeteci tutuklandı. 1 gazeteci kötü muameleye maruz kalırken, 69 gazeteci tehdit edildi, 1 gazetecinin haber takibi engellendi. 1 gazeteci hakkında soruşturma 3 gazeteci hakkında dava açıldı. 9 gazeteciye 51 yıl 1 ay 17 gün hapis cezası verildi. 24 gazeteci hakkında açılan 54 dava devam etti. 3 Ağustos itibariyle tutuklu gazeteci sayısı 36. 6 internet sitesi kapatıldı, 341 habere ve 7 sanal medya içeriğine erişim engeli getirildi”