Özel Haber: Naim Demir
Diyarbakır'ın Sur ilçesinden ve UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi'ndeki Hevsel Bahçeleri'nin içinden geçen Dicle Nehri'nde balık türleri yok olmayla karşı karşıya. Dicle nehri üzerinde bulunan kum ocakları ve barajlar nedeniyle balık türlerinde azalma meydana gelmesinin yanında üremesinde düşüş yaşanmakta. Dicle nehrinde yapılan balıkçılık hala yurttaşların geçim kaynağı olmaya devam ederken balıkçılar, balık türlerin yok olmasına karşı önlem alınması gerektiğini belirtiyor.
Diyarbakır’da yaklaşık 32 yıldır balıkçılık yaptığını söyleyen 43 yaşındaki Veysi Bozyıl, Dicle nehrinde baraj, kum ocakları ve İsrail Sazanı nedeniyle balık türlerinde azalma meydana geldiği ve verimin düştüğünü belirtiyor.
Geçim kaynağı olarak balıkçılık yaptığını belirten Bozyıl, 17 tür balık çeşitliliğin olduğu, önceleri çeşitliliğin fazla olduğunu söyledi. Balıkların ilkbaharda yumurta bıraktığını hatırlatan Bozyıl, “Su seviyesi balıkçılıkta en önemli etkendir. Su seviyesin yüksek olması hem balık açısından iyidir hem de balığın ölmemesi açısından iyidir” dedi.
Dicle Nehri’nin sulama amaçlı kullanıldığını ve su seviyesinin uzun süre düştüğünü bununda sudaki oksijenin azalmasına neden olduğunu söyleyen Bozyıl, balık ölümlerin meydana geldiğine vurgu yaptı.
‘Kum ocakları yumurtalama döneminde elverişli bölgeyi bozuyor’
Endemik türlerin yok olmasında suyun seviyesinin etkili olduğunu belirten Bozyıl, şunları söyledi: “Son zamanlarda yapılan barajlar, kum ocakların vermiş olduğu tahribatlar ve son dönemlerde Dicle nehrine kazandırılan balık türleri var. İstilacı tür dediğimiz İsrail Sazan’ı. Bunlar kendi bulunduğu bölgede balık ırkı bırakmıyor, yumurtayla besleniyorlar. Ekosistemin dengesini bozan bir balık. Kum ocakları da suyun yönünü değiştirebiliyor. Yumurtlama döneminde elverişli olan bölgeleri bozabiliyor ve elverişsiz hale getiriyor. Balıkta suyun seviyesi, rüzgarın istikameti, mevsimin şartları, havanın sıcaklığı ve soğukluğu balığın suyun içindeki yer arayışını değiştirebilir. Mevsimsel olarak yumurtalama döneminde sığ yerlere gitmesi lazım. Kum ocakları balıkların yumurta dökmesi gereken yerde yumurta dökmemesini sağlar buda en büyük etkendir.”
Bozyıl kendi imkanlarıyla nesli tükenmekte olan balıkları yakalayıp Dicle Nehri’ne bıraktıklarını söyleyerek, nesli tükenmekte olan Şebot balığının daha önceleri nehirde çok olduğunu belirtti. Yapılan baraj ve köprülerin balıkların güzergahını engellediğine dikkat çeken Bozyıl, Şebot balığının korunmasını gerektiğini dile getirdi.
