Buldan’ın, Dolmabahçe Mutabakatlı “Büyük Barış” vurgusu, Ahmet Türk’ün Ukrayna-Rusya atıflı “Ulusal Birlik” hatırlatması, Denbej Kazo’nun yöresel kıyafet üzüntüsü, alana girişlerin engellenmesi, polisin müdahalesi ve Başaran’ın Diyarbakır Valiliğine çağrısı Diyarbakır Newrozuna damgasını vurdu.
“Şimdi kazanma zamanı” sloganıyla gerçekleştirilen 2022 yılı Newroz kutlamalarının finali Diyarbakır’ın Bağlar ilçesinde bulunan Newroz Parkı’nda gerçekleştirildi. Yöresel kıyafetleri ile alana giriş yapmak isteyenlere izin verilmedi. Katılımcı sanatçı olarak programa davet edilen Sanatçı Kazo’nun da yöresel kıyafetlerine izin verilmedi. Denbej Kazo, kısmı kıyafet değişikliği yaptıktan sonra protokol girişine izin verildi. Yüzü aşkın kişinin ise gözaltına alındığı bilgisi paylaşılırken, gözaltılara ilişkin net bir açıklama henüz yapılmış değil.
Kontrol noktalarında kilometrelerce kuyruk oluştu
Kutlama için alana gelenlerin alana girişleri kontrol noktalarından engellenmeye çalışıldı. 5 arama noktasında yüzlerce kilometrelik kuyruk oluştu. Alana girişleri yavaş olduğu gerekçesiyle geç başlatılan Newroz kutlamaları, uzun bir aradan sonra ilk kez polisin protokol alanındaki müdahalesine şahitlik etti.
Başaran, yükselen tansiyona karşı Diyarbakır Valiliğine çağrı yaptı
Tansiyonun yükseldiği Newroz programında HDP Kadın Meclisi Sözcüsü Ayşe Acar Başaran sık sık uyarılarda bulundu. Çevik kuvvet polisleri barikatları aşarak protokolün olduğu alana giren gençlere müdahale etmesi üzerine Başaran, Diyarbakır Valiliği ile Diyarbakır Emniyet Müdürlüğü’ne hitaben, “Halkımızın alana girmesi engelleniyor. Dışarıda bekletilen halkımızın alana girişine izin verilmediği müddetçe programı başlatmayacağız. Diyarbakır Valiliği ile Diyarbakır Emniyet Müdürlüğü bu provakasyonu durdursun. Diyarbakır Emniyeti, provokasyonlardan vazgeçin. Diyarbakır Valiliği, provokasyon yapmayın. Yoksa Diyarbakır’ın her sokağında, her yerinde Newrozumuzu kutlarız” ifadelerini kullandı.
Ceylan: Kimse irademizi kıramaz
Çevik kuvvet polislerinin protokol alanından geri çekilmesiyle başlayan kutlamalar, halaylar ve sloganlara devam etti. Saat 14:00’da başlayan kutlamalarda ilk konuşmayı HDP Diyarbakır İl Eş Başkanı Zeyyat Ceylan yaptı. Ceylan, konuşmasında “Kimse irademizi kıramaz” diyerek hasta ve siyasi tutsaklara selam göndererek, Newroz kutlama mesajını paylaştı.
Denbej Kazo: Yöresel kıyafetlerime izin vermediler
Ceylan’ın ardından sahne alan sanatçı Kazım Buzoba (Denbej Kazo), stranlarıyla alana coşku kattı. Bir iki strandan sonra halka dönen Kazo, Diyarbakır’da olmasından duyduğu memnuniyeti aktarırken, yaşadığı üzüntüyü de iletmeyi ihmal etmedi. Kazo, yöresel kıyafetleri nedeniyle alana girişte yaşadığı sorunu şöyle paylaştı, “Yüreğimin içinde önemli bir yer tutan Amed’e bir daha geldiğim için çok mutluyum. Ancak üzüldüğüm bir noktayı sizlerle paylaşmak isterim. Ben buraya yani sizin karşınıza yöresel kıyafetlerimle çıkmak isterdim. Ancak protokol girişinde giydiğim yöresel kıyafetlerle içeri girmeme izin vermediler. Bu yüzden üzgün olduğumu sizinle paylaşmak isterim. Bir kıyafet ya bir kıyafet. Bir kıyafetin kime ne zararı olur.”
Ahmet Türk: Rusya ve Ukrayna savaşından ders çıkarmalıyız
Denbej Kazo’dan sonra konuşmacı olarak sahneye çıkan Kürt siyasetinin önemli isimlerinden Ahmet Türk, ulusal birlik vurgusu yaparak şunları söyledi:
“Artık dünyada yeni düzenlerin oluştuğu bir süreçte yaşıyoruz. Bugün Rusya ve Ukrayna savaşı aslında bizim ders çıkarmamız gereken bir savaştır. Bugün Ukrayna’da geçmişte birbirleriyle mücadele eden, seçimlerde karşı karşıya gelen bütün liderler birlik, beraberlik içinde Rusya’ya karşı savaş vermekteler. Kürtler üzerinde bu coğrafyada ağır baskılar olmasına rağmen Kürt siyasetçiler dört parçada birbirleriyle uzlaşmıyor. Amed’ten sesleniyoruz; artık bir araya gelmenin zamanı, ortak bir hukuk oluşturmanın zamanıdır. Sizler bu şekilde davranırsanız, tarih ve Kürt halkı sizi affetmeyecektir.
eni döneme uygun siyasetin üretilmesi, demokratik siyasetin güçlendirilmesi, ortak değerler etrafında halkımızın buluşması gerekiyor. Şuna inanmanızı istiyorum. Bu iktidar gidicidir, gidecek. Bizler var olacağız, bizler hakkımızı hukukumuzu elde edeceğiz. Sonuna kadar mücadele edeceğiz.
Binlerce Kürt siyasetçi zindanlarda, Aysel Tuğluk’a zulüm uygulanıyor
Kürt halkının sesi gün geçtikçe yükseliyor. Kürt siyasetçilere yönelik büyük bir zulüm uygulanıyor. Binlerce Kürt siyasetçi zindanlarda. Zindanlarda da olsa ruhları Amed Newrozu’nda. Kürt halkı bu siyaseti boşa çıkaracaktır. Yıllardır arkadaşım Aysel Tuğluk hastalığından dolayı yaşamı zor durumda. Bu durumda zindanda tutuluyor. İnsani, ahlaki bir şey kalmadı.”
Mızraklı: Üçüncü yol siyasetini hayata geçirebiliriz
Türk’ün konuşmasının ardından cezaevlerinde olan Kürt siyasetçilerinin gönderdiği mesajlar okundu. Yerine kayyım atanarak görevden alınan ve tutuklanan Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Eş Başkanı Selçuk Mızraklı, gönderdiği mesajında ‘üçüncü yol siyaseti’ne vurgu yaptı. Mızraklı mesajında şunları yazdı, “Birlikteliği, Newroz ruhuyla yakalayabiliriz. Bu ruhu Newroz coşkusuyla taçlandırabiliriz. Üçüncü yol siyasetini hayata geçirebiliriz. Halkların lehine olan bir siyaset tarzıyla karanlığa sürüklenen bir ülkeyi kurtarabiliriz.
2013 Newroz ruhuyla yeniden halaylara durmaktayız
Newroz, umutsuzluk iklimini bahara çeviren direnişçiler gördü. Bizler, bu direnişçilerin ardılları olarak yine milyonlar olarak alanlardayız. 2013 Newroz ruhuyla yeniden halaylara durmaktayız. Ateşin başında umudumuzu tazelemekteyiz.
Aydeniz: Kimse bu alanı dolduran halkın iradesini kıramaz
Mesajların ardından sahneye davet edilen Kürdistani İttifak grubu halkı selamladı. Selamlama esnasında Kürdistani İttifak adına kısa bir konuşma yapan, DBP Eş Genel Başkanı Saliha Aydeniz, “Tüm dünyanın gözü bu alandaydı. Siz bu alanda bulunarak iradenizi ve mesajınızı verdiniz. Kimse bu alanı dolduran halkın iradesini kıramaz” diye konuştu.
Buldan'dan “Büyük Barış” vurgusu
Programın sonlarına doğru konuşmasını yapmak üzere sahneye çıkan HDP Eş Genel Başkanı Pervin Buldan, 2013 Newrozu ile Dolmabahçe Mutabakat metnine değinerek “Büyük Barış” vurgusu üzerinde durdu. HDP’nin Barış için kilit parti olduğuna dikkat çeken Buldan, “Barış için mücadelemizi sürdüreceğiz ve barışı getireceğiz” dedi.
‘Newroz diriliştir’
Newroz alanında yüzbinlerce yurttaşa seslenen HDP Eş Genel Başkanı Pervin Buldan, “Sevgili halkımız, değerli anneler, sevgili gençler, hoş geldiniz. Newroz bayramınız kutlu olsun. Bugün Newroz bayramıdır. Bugün kardeşlik, birlik günüdür. Newroz dünya halkları için kutlu olsun. Sevgili halkımız, yurt içinden ve yurt dışından gelen sevgili misafirlerimiz, sivil toplum örgütlerinin değerli temsilcileri, sevgili kadınlar ve gençler, hepinizi partim adına sevgiyle, saygıyla selamlıyorum. İnanın, Newroz ateşinin yandığı her meydanda, başta Amed meydanı olmak üzere, Türkiye’nin dört bir yanında, üç gündür yanan bütün Newroz ateşleriyle, Selahattin Demirtaşlar, Figen Yüksekdağlar, Gültan Kışanaklar, Sebahat Tunceller, Aysel Tuğluklar, Selçuk Mızraklılar, Ayşe Gökkanlar, Leyla Güvenler, Hülya Alökmenler ve cezaevlerindeki bütün arkadaşlarımız bu meydandalar. Amed meydanından bütün yoldaşlarımıza sevgilerimizi, selamlarımızı gönderiyorum. Sevgili halkımız, Deniz Poyraz ve Kemal Kurkut şahsında yaşamını yitiren bütün arkadaşlarımızı bir kez daha rahmetle minnetle anıyorum. Onların bize bıraktığı mirasa sahip çıkacağımıza söz veriyorum. Newroz diriliştir. Aynı zamanda umuttur, kardeşliktir, cesarettir. Newroz bu topraklarda, yüz yıllardır kutlanan bir bayramdır. BU bayramın bizlere, halkımıza, hepimize barışı, adalet, demokrasiyi getirmesini yürekten temenni ediyorum. Newroz ulusal birlikte bütünleşmektir. Newroz kadınlardır, gençlerdir, gençliktir. İşte bir kez daha hepinizin bayramı kutlu olsun. Newroz pîroz be” dedi.
'Newroz’da hiç kimseye boyun eğmediğinizi gösterdiniz, tarih yazdınız'
Newroz’a vurgu yapan Buldan, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Newroz sadece Kürtlerin değil, bugün her yerde direnen işçilerin, emekçilerin, milyonların bayramıdır. Newroz aynı zamanda zalimlere boyun eğmeyen mazlumların bayramıdır. Onurlu bir yaşam için mücadele eden halklarımızın bayramıdır. Her dilden halay, türkü, horondur. Bir kez daha hepinizin Newroz’unu yürekten kutuluyorum. Bugün Amed halkı bir kez daha tarih yazdı. Sizler bir kez daha Newroz’da hiç kimseye boyun eğmediğinizi gösterdiniz, tarih yazdınız. Bu tarih elbette demokrasinin, barışın, adaletin bir yol haritasıdır. Bu yol haritasına hep birlikte sahip çıkacağız. Asla adaletten, barıştan, demokrasiden vazgeçmeyeceğimizi, sizler bir kez daha ilan ettiniz. Barış, eşit ve ortak yaşamda sonuna kadar kararlı olduğunuzu bir kez daha dünyaya gösterdiniz, Türkiye halklarına gösterdiniz.”
‘Ankara Amed’i görsün’
Diyarbakır Newroz’unda ulaşılan kitleselliğe işaret eden Buldan, “Herkes bu meydana iyi baksın, buradan çıkan mesajları iyi okusun. Ankara bu meydanı görsün, Ankara Amed’i görsün. Sizler 'Şimdi Kazanma zamanı' diyerek, büyük bir fotoğrafın çıkmasını sağladınız. Tarihi, kimliği, kültürü yasaklı, bu düzeni kabul etmeyeceğimizi bir kez daha herkese gösterdiniz. İnkarla, yok saymayla, kayyımla, cezaevine koymakla, katletmekle, bizleri bitiremeyeceklerini bir kez daha gösterdiniz. Bu yüzyıl büyük acılarla geçti, tarihe zulümlerle geçti, cezaevlerine atılan siyasetçilerle geçti, kayyımların iradeyi gasp etmesiyle geçti. Önümüzdeki yüzyıl tarihin bir kez daha tekerrür etmeyeceğine bu alanda bir kez daha söz veriyoruz” ifadelerini kullandı.
‘2013 yılında, Amed Newrozu’nda okunan mektubun arkasındayız’
2013 yılında Newroz alanında okunan mektubu hatırlatan Buldan, “Bu meydanda bir mutabakat metni okundu. Bu metin tarihi bir çözümün yol haritasıydı. İmralı’da Sayın Öcalan’ın kaleme aldığı bu deklarasyonu, bu mektubu, ortak geleceğin birlikte kurulacağını ilan eden bir mektubun okunmasının üzerinden 9 yıl geçti. 9 yılda yaşananlar, çözüm mektubunun aciliyetini bugüne kadar yaşananlarla bizlere gösterdi. HDP ve Kürtler olarak 2013 yılında, Amed Newrozu’nda okunan mektubun arkasında olduğumuzu bir kez daha ilan ediyoruz. Çözümden korkan bir iktidarın bu ülkeyi ne hale getirdiğini hepimiz gördük, hepimiz tanıklık ediyoruz. Bu iktidar aklı, barışa tecrit uyguladı. Bu iktidar. Aklı demokrasiye tecrit uyguladı, halkların kardeşliğine, kimliğimize, dilimize tecrit uyguladı. Demokratik siyasete karşı olan bir iktidar var. İşte bu ülkeyi bugün getirdikleri durum ortada. Bu ülkenin halklarını, emekçisini, kadınını, gencini, açlığa işsizliğe mahkum eden bir iktidar var karşımızda. Bu iktidarın yaptığı bütün zulümlere, haksızlıklara, hukuksuzluklara karşı hep birlikte ses çıkarmaya, itiraz etmeye, bu iktidarı göndermeye buradan bir kez daha söz veriyoruz. Geldiğimiz noktada bize zulüm ettiler, zor kullandılar, başaramadıklarını da biliyorlar. Bir kez daha diyoruz ki, bu halk bu meydanda olduğu sürece siz asla başaramayacaksınız, kazanamayacaksınız. Bugün bu meydan onun teyididir. 2013’teki mutabakatın arkasında olduğunun teyididir. Bu meydan, Sayın Öcalan’a uygulanan tecridi kabul etmediğimizin teyididir” diye belirtti.
‘Savaş acı ve gözyaşıdır; barış yaşamdır, gelecektir, umuttur’
Barışa vurgu yapan Buldan, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Bizler, Kürt halkı olarak, Türkiye halkları olarak, HDP olarak, barışın bir kez daha ne kadar önemli olduğunu, sadece Türkiye’de değil, tüm dünyanın bir gerçeği olduğun bir kez daha ilan ediyoruz. Ukrayna savaşı bizlere bir kez daha göstermiştir. Bunun için HDP olarak diyoruz ki büyük barışlara ihtiyaç var. Büyük barışlar sadece Türkiye’de değil, dünyanın her yerinde hayata geçmek zorundadır. Büyük barış için, halklarımızın ortak geleceği için her türlü sorumluluğu almaya hazır olduğumuzu bir kez daha ilan ediyoruz. Barışın etrafında büyük bir kenetlenmeye ihtiyaç olduğunu bir kez daha ilan ediyoruz. Türkü ile Kürt’ü ile Laz’ı ile Çerkesi ile Arap’ı ile bu topraklarda yaşayan bütün halklarla birlikte büyük barışın aciliyetini bir kez daha buradan duyuruyoruz. Barış bu ülkeye, bütün ülkelere geldiği zaman, arkasından nelerin geleceğini biliyoruz. Savaş acı ve gözyaşıdır; barış yaşamdır, gelecektir, umuttur. Büyük barışın tam zamanı, şimdi barış, hemen barış, büyük barış diyoruz. Barıştan başka bir çıkar yol olmadığını iyi biliyoruz. Türkiye’de siyaset yapan herkesin temel gündeminin barış olması gerektiğini söylüyoruz. Siyaset ve parlamento bunun için vardır. Herkes elini taşın altına koymalı. Sevgili halkımız, bu ülkenin en büyük sorunu Kürt sorunudur. ‘Kürt sorunu yoktur’ diyerek bu sorun çözülmez, ‘çözdük’ diyerek çözülmez. Korkarak değil, silerek değil, cesaretle, umutla, Türkiye halklarının geleceği için, Kürtlerin geleceği için Kürt sorununun acilen çözümüne ihtiyaç var. Yaşanan bütün krizlerin çözümü için elimizi taşın altına koymaya hazırız.”
‘HDP anahtar bir partidir’
Türkiye siyasetinde partisinin önemine değinen Buldan şunları ifade etti: “HDP anahtar bir partidir. Ülkede kilitlenmiş bütün sorunların çözümü için sorumluluk almayı bilen bir partiyiz. Bunu da hayata geçireceğimizi özellikle ifade ediyoruz. İnkarla, baskıyla, zorla, cezaeviyle bu sorunlar çözülmez. Eğer bir halkın iradesini cezaevlerine koyarsanız, kayyımla gasp ederseniz, dil uzatırsanız, işte o zaman Kürt sorunu çözülmez. Sorunun çözümü birbirimizi anlayarak, güç vererek, bu yol ülkeyi barışa götürür. Çünkü inkar ve baskıyla, yok saymayla, işte gördünüz bu meydanları boş bırakmayı asla beceremezsiniz. 8 Mart’larda kadınlar alanlarda, meydanlarda, Türkiye’nin her yerine zılgıtlarıyla asla diz çökmeyeceklerini, bu ülkede kadın katliamlarının bir daha yaşanmaması için, şiddetin son bulması için, bu meydanları boş bırakmayacaklarını gösterdiler.”
‘Boyun eğmeyeceğiz, size biat etmeyeceğiz’
Newroz etkinliklerine katılan milyonlarca yurttaşın verdiği mesaja dikkat çeken Buldan, “Milyonlarca insan size bir kez daha gösterdi: Size boyun eğmeyeceğiz, size biat etmeyeceğiz, sizin önünüzde diz çökmeyeceğiz. Elbette bu sorunları, toplumla çözeceğiz. Omuz omuza, yürek yüreğe, her türlü baskıya rağmen, asla taviz vermeden, korkmadan, cesaretle bütün bu sorunları çözmek için birliğimizi ve beraberliğimizi, mutlaka direnerek sonuna kadar götüreceğiz. HDP olarak 27 Eylül 2021’de açıkladığımız deklarasyonun arkasındayız. Türkiye’de adalete, demokrasiye, büyük anlamda yol açacak bir deklarasyondu. Bizimle olmayan her kesime, her inanca, herkese buradan bir kez daha çağrı yapıyoruz. Sorunların çözümünün halkla, toplumla olacağına inanıyoruz. Bu ülkeye barışı getireceğiz, demokrasiyi, adaleti biz getireceğiz. Her türlü özgürlüğü biz getireceğiz. Halkımızla birlikte, sizlerle birlikte getireceğiz. Bir kez daha bu Newroz’un adalete, barış ve özgürlüğe vesile olmasını temenni ediyorum. Herkesin Newroz’unu yürekten kutluyorum” diye konuştu.
SUR AJANS