Arif Bulut/ÖZEL HABER
Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü’nün (İŞKUR) Toplum Yararına Çalışma Programı (TYP) kapsamında gerçekleştirdiği işe alımlar, 6 Eylül’de İşgücü Uyum Programı (İUP) adıyla yeniden yapılandırıldı.
120 bin kişiyi asgari ücretin altında çalıştırma duyurusu
İŞKUR ve Millî Eğitim Bakanlığı arasında imzalanan protokol ile 6-10 Eylül’de İUP kapsamında 81 ilde işe alım duyurusu yapıldı. Duyuruda okullarda istihdam edilmek üzere 120 bin kişi için iş ilanı açıldığı belirtildi.
Bu iller arasında yer alan Diyarbakır’da ise Valilik 2 bin 800 kontenjanın ayrıldığını duyurdu. Diğer illerde olduğu Diyarbakır’da da yapılacak alımlar için aylık ücret 8 bin lira olarak belirtildi.
Daha önceki yıllarda okullardaki temizlik, onarım ve bakım gibi alanlarda istihdam TYP üzerinden yapılıyordu ve aylık ücret ise asgari ücret tutarında yani 17 bin 2 lira idi.
Bu yıl asgari ücretli TYP’nin 8 bin liralı İUP’e dönüştürülme hamlesi tepkilere neden olurken, 9 Eylül’de çalan ders zili de okullarda baş gösteren temizlik sorununu gündeme taşıdı.
Bakanlığın, İUP denemesi ders ziliyle birlikte okullarda personel eksikliğini gözler önüne serdi. Tartışmalara neden olan okullardaki temizlik sorunu, Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin’i 20 Eylül’de açıklama yapmaya zorladı.
Bakanlık üzerinde çalıştıkları sömürü modelini itiraf etti
Tekin, 20 Eylül’de yaptığı açıklamada İUP denemesine atıfta bulanarak şu açıklamayı yaptı:
"Hazine ve Maliye Bakanımızla konuştum. Çalışma Bakanımızla da konuştum. Tekrar duyuruya çıkacaklar. Eğer başvuru olursa 120 bin kişi bizim için yeterli olur. Geçen sene verilenin iki katı kadar. Biz, bu konuda Milli Eğitim'e özgü yeni bir model üzerinde çalışıyoruz"
Sömürü modeli başarılı olmadı: 30 bin alım kararı
Ancak, 21 Eylül’de bir programda tekrar açıklama yapan Tekin, İUP denemesinde umduklarını bulamadıklarını itiraf etti ve bu kez tarih vererek Türkiye geneli 30 bin TYP’li personelin alınacağını duyurdu.
“Bu projeye iş gücü uyum projesine başvuru çok sınırlı kaldı. 120 bin istihdam alanı oluşturulmasına rağmen yüzde 25'i anca doldurulabildi. Bu talep eksikliklerinden dolayı okullarımızda böyle bir sıkıntı ortaya çıktı. Pazartesi itibarıyla tam zamanlı 30 bin personel alım başvurusu açılacak”
Diyarbakır’daki İUP başvurucuları kızgın
Ülkedeki ekonomik tablo ve emek sömürüsü ‘İşgücü Uyum Programı (İUP)’ ile kamufle edilme girişimi batı illerinde başarısızlıkla sonuçlanınca yeniden TYP’ye dönülmesi Diyarbakır’da İUP’e başvuru yapanları kızdırdı.
Batıdakiler 8 bin liraya ‘hayır’ dedi, ama Diyarbakır’dakiler...
Resmi kaynaklarımızdan aldığımız bilgilere göre Bakan Tekin’in İUP’i kast ederek yaptığı “Başvuru çok sınırlı kaldı. Yüzde 25'i anca doldurulabildi” değerlendirmesi Diyarbakır’ı kapsamıyor.
Kaynaklarımız Diyarbakır’da İUP kapsamında açılan 2 bin 800 kişilik alıma neredeyse ful başvuru yapıldığı bilgisini paylaşıyor.
“Bakan Tekin’in açıklamasında İUP’e başvuruların yüzde 25’i bulduğunu söylüyor. Bu değerlendirme Batı illeri için. Çünkü; batıdakiler biz ‘8 bin liraya çalışmıyoruz’ diyerek. 8 bin liralık İUP sömürüsüne hayır dedi. Ama Diyarbakır’da öyle olmadı.
İnsanlar, Diyarbakır Valiliği’nin açtığı 2 bin 800’lük alıma başvurdu ve alım sayısından fazla kişi gidip başvuru yaptı. Neticede, Bakanlık tabloyu gördü ve İUP yerine tekrar TYP’ye dönmek zorunda kaldı.
Diyarbakır’da İUP başvuru az olsaydı daha çok TYP’li alım olacaktı
Bu durum ise batı illerine yaradı. Orada İUP’e az başvuru yapıldığı için daha çok TYP’li alım yapılacak. Diyarbakır’da da aynı tutum olsaydı buraya da fazla kontenjan ayırmak zorunda kalacaklardı ve 8 bin lira yerine en azından asgari ücretle çalışacaklardı. Diyarbakır’da şimdi 610 kişi alınacak.”
Diyarbakır’daki İUP başvurucuları: Kandırıldık, vazgeceçeğiz
Diyarbakır’da İUP’e başvur yapan bazı kaynaklarımız ise yapılan son TYP’li alıma tepkili. Ulaştığımız ve İUP’e başvuru yapan bir kayanağımız, İUP programıyla kandırıldıklarını söylüyor.
“Bildiğim kadarıyla normalde yılda 3 bini aşkın TYP’li alım yapılıyordu. Ama bu yıl biz TYP’yi beklerken karşımıza İUP çıktı. Orada maaşa 8 bin lira diyordular. Bunu görünce önce şaşırdık. Sonra ortalıkta bir söylenti dolaştı.
Kimi kişiler bize, ‘Böyle bir ücreti vermelerinin nedeni işe ihtiyacı olanların başvuru yapmasını sağlamaktır. İşe ihtiyacı olmayan 8 bin liraya başvuru yapmaz. Dolayısıyla başvurular sonuçlanınca sizin maaşınızı asgari üzerinden verirler’ dediler.
Hatta resmi kurumlarda yer alan bazı kişiler de bize ‘Artık TYP açılmayacak’ dedi. Biz de mecbur olduğumuz için başvuru yaptık. Ama şimdi onlar 17 bin lira alacak, tabi yılbaşı zamı da var. Ama biz 8 bin liraya çalışacağız. Bu eşitsizlik değil de nedir? Sömürü değil de nedir?
Ama bu durumu gördükten sonra, ben ve çevremde tanıdığım çok sayıda kişi İUP’ten vazgeçecek. Yani gitmeyeceğiz, vazgeçeceğiz.”
İUP başvurucusundan çağrı: Asgari ücret yapın
iUP’e başvuru yapan başka bir yurttaş ise Diyarbakır Valiliği’ne ve yetkililere sesleniyor.
“Bakın, burada bir eşitsizlik söz konusu. Yetkili olarak siz ve çalışan olarak bizler durumu biliyoruz. Bu ‘İşgücü Uyum Programı (İUP)’ kapsamında alınanlar da TYP kapsamında alınanlar da aynı işi yapacak. Öyle iş başı, uyum muyumla ilgili bir şey değil.
Madem TYP açtınız. O zaman hepimize en azından asgari ücreti verin. Zaten burada yoksulluk ve işsizlik çok. Milleti siz 8 bin liraya çalıştırsanız, özel işletmeler ne yapacak? Yarın onlar da bir kılıf bulup insanları 8 bin liraya çalıştırsa buna tepkiniz ne olacak? Neden bu durumu meşrulaştırıyorsunuz?
Biz İUP kapsamında emekliliğe yansıyan sigorta pirimi alamayacağız. Okullara aldığınız kişiler ağır işlerde çalışacak. Kimi kalorifer yakacak. Başına bir iş geldiğinde ne olacak? Sigorta yok, bişi yok. 8 bin lira zulümdür. Bu zulmü durdursunlar.”
Okullardaki sorunlar 2 ekime kadar sürecek
Öte taraftan, 9 Eylül’de çalan ders ziline rağmen halen okullarda temizlik, bakım ve onarım alanında istihdamın yapılamamış olması var olan sorunları derinleştiriyor. Bu sorun TYP’li alımların iş başlangıç tarihi olan 2 Ekim’e kadar sürecek. Yani okullarda 2 Ekim’e kadar temizlik, bakım ve onarım alanlarındaki personel eksiliği devam etmiş olacak.
Valilik tepkilere neden olan İUP ve TYP programını şöyle duyurmuştu: