Diyarbakır Şehir Plancılar Odası (ŞPO), Diyarbakır’ın Kayapınar ilçesi Barış Mahallesi'ndeki 8069 parsel ve Bağlar ilçesi Hashavar Mahallesi’ndeki 1225 parsele ilişkin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Planlama Genel Müdürlüğü tarafından 9 Mart 2023 tarihinde onaylanan 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğine karşı açtığı davayı kazandı. Diyarbakır 4. İdare Mahkemesi, imar planları değişikliğinin iptaline karar verdi.
ŞPO dava açtı
ŞPO açtığı davada, imarın hukuka aykırı olduğu, Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği’ne aykırı işlem tesis edildiği, mevcut planlardaki kullanım şeklinin değiştirilmesini gerektirecek bir durumun bulunmadığını, planlar hiyerarşisine aykırı işlem tesis edildiği, alt ölçekli planın üst ölçekli plana aykırı olduğu, kurum görüşlerinin alınmadığı, eksiltilen alanlara ilişkin olarak eşdeğer alan ayrılmadığını belirtti.
Bilirkişi raporu: imar mevzuatına uygun değil
Mahkeme tarafından verilen kararda, bilirkişi raporu da yer aldı. Bilirkişi tarafından hazırlanan raporda, mevcut alanların "Kentsel Yerleşme Alanı ve Bölge Parkı (Büyük Kentsel Yeşil Alan) fonksiyonunda" yer aldığı belirtildi. Raporda, getirilen plan değişikliklerinin imar mevzuatına, planlama tekniğine, şehircilik ilkelerine ve kamu yararına uygun olmadığından plan değişikliğinin iptal edilmesi gerektiği ifade edildi.
Kararlar birebir uyuşmadı
İdare Mahkemesi kararında, mevcut imar yasaları ve işleyişi hatırlatarak, dava konusu 1/5000 ölçekli nazım imar planı değişikliği ile 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin, üst ölçekli 1/100.000 ölçekli çevre düzeni planındaki kararlarla birebir uyuşmadığının tespit edildiği, dava konusu parsellere getirilen plan değişikliğinin sosyal ve teknik altyapı dengesini bozacak nitelikte olduğunu belirtti. Yine kararda, küçültülen park alanı için eşdeğer yeni bir alanın ayrılmadığı, plan değişikliği ile öngörülen nüfus için belli büyüklüklerde sosyal ve teknik altyapı alanlarının ayrıldığını ancak bunların il ve bölge geneli düşünüldüğünde yetersiz ve eksik kalacağı ifade edildi.
Plan değişikliği şehircilik ilkelerine aykırı
Yapılan imar planı değişiklikleri ile alana getirilen yoğun kullanım alanları ve nüfusun, ulaşım sistemi ve yeşil alanlar başta olmak üzere diğer sosyal ve teknik altyapı üzerinde olumsuz etkileri olacağının belirtildiği kararda, şu ifadeler yer aldı: "Yapılan uygulamanın emsal teşkil edeceği ve dava konusu taşınmazın çevresindeki alanlarda yapılaşmanın ve yoğunluğun zamanla daha da artmasına sebebiyet verileceği, bununla birlikte dava konusu parsellerin şehrin çok az sayıdaki tepe noktalarından birinde olduğu, yörenin yerleşim özellikleri, dokusu, kimliği ve hâkim konumdaki bu parsellerin çevresindeki taşınmazların yapılaşma koşulları (ortalama 8-9 katlı yapıların bulunması) dikkate alındığında, emsal yapıların bu alana yapılacak olmasının şehrin ve alanın yakın çevresinin silüetini olumsuz yönde etkileyeceği, mevcut imar planlarında park alanı olarak ayrılması nedeniyle her geçen gün yeşil alanların azalması sebebiyle şehirde yaşayan insanların dinlenebileceği, nefes alabileceği, şehrin trafiğinden ve kalabalığından uzaklaşabileceği bir yer olması nedeniyle dava konusu imar planı değişiklikleri ile söz konusu parsellerde park alanının küçültülerek yerine yoğunluğu artırıcı kullanım şeklinin getirilmesi için herhangi bir zorunluluğun da bulunmadığından, dava konusu parseller yönünden getirilen plan değişikliklerinin imar mevzuatına, planlama tekniğine, şehircilik ilkelerine ve kamu yararına uygun olmadığından, hukuka uygun bulunmadığı sonucuna varılmıştır."
Mahkeme, imar planı değişikliğinin iptaline karar verdi.
