Diyarbakır'da bu yıl 9'uncusu düzenlen Amed Tiyatro Festivali'nin startı verildi. İskender Paşa Konağı'ndaki açılış programı ile startı verilen ve 27 Nisan'a kadar sürecek olan festival kapsamında çok sayıda tiyatro oyunu ile Kürt tiyatro tarihine dair söyleşileri sanatseverlerle buluşacak.
Amed Şehir Tiyatrosu öncülüğünde düzenlenen festivalin bu yılki ana teması ise "Bi hebûna xwe, bi xwebûna xwe (Varlığınla, kimliğinle)” olarak belirlendi.
Festivalde 18 grup oyunlarıyla yer alacak. Oyunların beşi Türkçe onu Kurmancî, biri Zazakî ve ikisi Soranî lehçesiyle oynanacak.
Ayrıca festivale İran, Irak ve İstanbul'dan tiyatro ekipleri katılım sağlayacak.
Açılış programına Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Eşbaşkanlarının yanı sıra sanatçılar siyasiler ve yurttaş katıldı.
Festivalin açılış metni Kürtçe ile Türkçe okunduç
"Bizim için tiyatro biçileni reddetmektir"
Programın Türkçe açılış konuşmasını yapan Amed Şehir Tiyatrosu oyuncularından Berfin Emektar, sanatın güçlü yönüne ve halkaların tarihine bıraktığı etkiye değindi.
“Zamanımız insanı gördüğü, duyduğu, dokunduğu, tattığı ve kokladığı her nesneyi “gerçek” diye kodladı modern aklında. Bu düşüncesiz modern akıl görünen nesnenin ardındakine yani “hakikat”e her zaman kör kaldı. Modern insan düşüncesiz aklıyla o nesneyi kendinin bir parçası olarak görmediği anda trajedisini yaratmaya başladı. Kendi yarattığı nesnede bile emeğini ve alın terini görmedi. O nesneyi yaratanın acısını, gülüşünü, kederini veya heyecanını görmedi. Hakikatigörmedi ve açığa çıkarmadı. Oysaki hakikat o nesnenin tamda içinde, yüzeyinde, renginde, dokusunda. Başka bir düşünme, başka bir akıl, başka bir niyet gerek bize. Başka bir yaklaşım sadece yüzeydeki gerçekte kalmaz derine iner ve hakikate ulaşır. Onu açığa çıkarır ve sunar. Sanatın ve özelde biz tiyatrocuların temel yaklaşımı da hakikati görünür kılmaktır.
Bizim için tiyatro taklit etmek değildir. Yüzeyde görünen gerçeğe müdahale etmek, görünenin ardını yansıtmak,görünene soru sormaktır tiyatro. Seyirciyi pasif edilgen halinden alıp aktif, etken, tartışan, aktaran hale getirmektir tiyatro. Ritüelistik etkidir, toplumsaldır tiyatro.
Bizim için tiyatro verili olanı kabul etmek değil ,Biçileni giymeyi reddetmektir.
Sorgulamadan kabullenmeye karşı çıkıştır. Başka bir yol mümkün müdürün peşindedir tiyatro.
Bizler yeni bir yaşamın peşindeyiz, gerçeğin değil hakikatin emekçileriyiz.
Dilimiz, bedenimiz, sesimiz, ışığımız, aksesuarımız, kostümümüz, dekorumuz kısacası tüm tiyatro nesnelerimiz toplumsal olanın bir parçasıdır ve ayrı değildir. Oyuncumuz, seyircimiz ve hikayelerimiz birdir, bütündür. Asla parçalı değildir.
Evet bu topraklarda tekrar tekrar üretilen acılar, yıkımlar, parçalanmışlıklar, kültür kırımlar var. Ve bu gerçektir. Görünendir. Ama tekrar ayağa kalkmamız da var, mücadelemiz, direnişimiz, sesimiz, sözümüz var. Bu topraklarda hafızamız, canımız, ruhumuz var. Bu topraklarda varlığımız ve özümüz var. Bu da hakikattir ve gerçeğin çok ötesindedir.”
Programda konuşan Diyarbakır Büyükşehir Belediye Eşbaşkanları Serra Bucak ile Doğan Hatun, kayyım döneminde Kürt sanatına yönelik yapılan baskılara atıfta bulundu ve Kürt sanatının güçlü mücadelesine dikkat çekti.
"Festivali sahiplenin"
Festivalde konuşan Hatun, kayyımların atandığında Kürt kültürüne sanata ciddi saldırıda bulunduğunu söyledi. Halka festivali sahiplenme çağrısı yapan Hatun ve şöyle devam etti:
“Hatta istediler ki Kürt sanatı yok olsun. Ancak Kürt sanatının gücünden bunu başaramadılar. Bu topraklarda halkımız sanatını binlerce yıl ileri taşıdı, halen de devam ediyor. Bu emeği veren arkadaşlarımıza teşekkür ediyoruz. Halka da çağrım var, bu festivali sahiplensinler”
Diyarbakır bu yaz kültürün başkenti olacak
Festivalde konuşan Bucak ise Diyarbakır’ı bu yaz kültürün başkenti yapacaklarını söyledi ve şu ifadeleri kullandı.
“1 Nisan itibariyle beldiyelerin halkın iradesi olduğu dönemi yaşıyoruz. Umarım bu vesiyle Amed kültüre doyacak. Bu yaz Amed’i kültürün başkenti yapacağımızın sözünü veriyoruz”
Programın açılışı Kürt tarihindeki ilk doğaçlama tarzı tiyatro oyun tarzıyla sonlandı.
27 Nisan'a kadar sürecek olan festivalin programına aşağıdaki bağlantıdan ulaşabilirsiniz
Bîlêdên 9.Festîvala Şanoyê Ya Amedê | Festival biletleri 👉🏼 https://t.co/gTp1P2CnKD pic.twitter.com/4322TgGNH7
— Amed Şehir Tiyatrosu / Şanoya Bajêr a Amedê (@amedtiyatro) April 8, 2024
