Diyarbakır’da TOKİ’nin yüksek gerilim hattı nedeniyle boş bıraktığı alanda ‘Bilgi Evi’ yapıldı

Diyarbakır Yenişehir İlçesi’nde yüksek gerilimli elektrik hattının bulunduğu alandaki ‘Bilgi Evi’nin yapımında sona gelindi. Akıllarda soru işareti bırakan ve şaşkınlık yaratan Yenişehir Belediyesi, bu adımını ise “Yeşillikler içerisinde kütüphane ve bilgi evi yakında hizmetinizde” sözleriyle reklam panolarına taşıdı.

Beritan Kaya/ÖZEL HABER

Diyarbakır’da yapımında sona gelinen ‘Bilgi Evi’ tartışmalara neden oldu. Diyarbakır EMO Şube Eşbaşkanı Alican Çetinkaya, konuyu araştırmak için harekete geçtiklerini belirtirken, çevre ativisti Doktor Zeki Kanay ise TOKİ’nin yerleşim yerini bu alandan uzak tuttuğunu ve ona göre yapı yaptığını hatırlatarak, “Bilgi edinmeye gelirken sağlıklarını kaybedecekler” dedi.

Dünya’nın farklı ülkelerinden yüksek gerilimli elektrik hatları yerin altına alınırken Türkiye’de hala yüksek gerilim hatları yerleşim yerlerinin üstünden geçiyor. Yüksek gerilimli elektrik hatları yerin altına alınması gerekirken, Türkiye’de çatıdan 6 metre yüksek olması yeterli görülüyor. Öyle ki Diyarbakır’da TOKİ’nin daha önce boş yüksek gerilimli elektrik hattı nedeniyle yeşil alan için boş bıraktığı yere kayyum yönetimindeki Yenişehir Belediyesi ‘Bilgi Evi’ inşa etti.

Kayyum yönetimindeki Yenişehir Belediyesi, görenleri şaşkına çevirecek bir hizmete imza attı. Yenişehir İlçesi Seyrantepe TOKİ’de yüksek gerilimli elektrik hatlarının bulunduğu alana yakın bir mesafede ‘Bilgi Evi’ inşa etti. Baş ağrısı, anksiyete, depresyon, gebelik, katarakt, kanser gibi hastalıklara neden olan yüksek gerilimli elektrik hatlarının bulunduğu alanda ‘Bilgi Evi’nin yapılması ise akıllarda soru işaretleri bırakıyor.

Amerikan Bilimler Akademisi’nin 1996 yılında yaptığı ve kayda geçen araştırmaya göre yüksek gerilim hatlarının yakınında yaşayan çocuklarda lösemi görülme riskinin diğerlerine göre 1.5 katı fazla olduğu tespit edildi. Yenişehir Belediyesi’nin reklam panolarına taşıdığı “Yeşillikler içerisinde kütüphane ve bilgi evi yakında hizmetinizde” söylemi ise ‘Bilgi Evi’ni kullanan yaş grubunu netleştiriyor. Çocukluk çağındaki gençlerin burada geçirecekleri saatler göz önüne alındığında ise yüksek gerilimli hatlarının öğrenciler üzerinde yaratacağı sağlık sorunlarını sorgular hale getiriyor.

İngiltere, ABD ve İsveç gibi ülkelerde uzmanlar, yaptıkları epidemiyolojik çalışmalarda da elektromanyetik alanların akut myeloid lösemi riskini artırdığını raporlaştırdı. Yine ABD’de 1979 yılında 18 yaşındaki 344 kişi üzerinde yapılan araştırmada elektromanyetik yakınlığının artışı çocuklarda löseminin önemli ölçüde etkilediği tespit edildi.

Diyarbakır’da adına ‘Bilgi Evi’ denilen ve yapımı tamamlandıktan sonra çoğunlukta çocuk yaştaki bireylerin kullanacağı alanın sağlık üzerinde bırakacağı etkileri hesap etmeyen Yenişehir Belediyesi’nin bu adımını Diyarbakır Elektrik Mühendisleri Odası Eşbaşkanı Alican Çetinkaya ve Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Çevre ve Sağlık Komisyonu Üyesi Doktor Zeki Kanay ile konuştuk.

Bu tarz yapıların belli bir yönetmelikle yapılmasının gerektiğini belirten, Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) Diyarbakır Şubesi Eşbaşkanı Alican Çetinkaya, ”Elektrik enerjisi üretilirken barajlarda gerilim yükseltilir maksat iletim esnasında kayıpları azaltmak. Bu yüksek gerilim bir manyetik alan oluşturuyor ve bu manyetik alan oluşumunun çevreye etkileri muhakkak var. Yönetmeliklerle hem ülkemizde hem uluslararası ülkelerde bir standardı var. Yerleşim yerlerine uzaklığı, canlılara uzaklığı, ağaçlara uzaklığı, vb. yönetmelikler var. Ülkemizde de kuvvetli akım testleri yönetmeliği 4. maddesinde bunun bir dikey uzaklığı birde yatay uzaklığı var görüntülerden anladığımız kadarıyla geçen yer 154.000 üzeri TEİAŞ’a ait bir iletim hattı geçmekte buda yönetmeliğe göre yapının üstünden geçiyorsa uzaklığı minumun 5 metre olmalı en üst noktayı almamız lazım. Yatay dediğimiz yapıdan uzaklığı ise minimum 4 metre olmalı” dedi.

“Manyetik alanın insan vücuduna etkileriyle ilgili ciddi araştırmalar var”

Yüksek gerilim hattı olan yerlere yerleşim yerlerinin yapılmaması gerektiğini belirten Çetinkaya, ”Şuanda manyetik alanda kalan insan vücuduna etkilerle ilgili ciddi çalışmalarda var. Olması gereken yüksek gerilim hatlarına yerleşim yerlerinin yapılmamasıdır. İnsanın kendisinde zaten bir elektrik var ve bu da insan vücudunda bir manyetik alan oluşturur bu dış ortamdaki manyetik alanda bir şekilde insan vücuduna etki ettiğinde ışınlar arası bir elektriklenme de insan vücudu etkileniyor” diye ifade etti.

“Özellikle çocuklar üzerinde etkisi yüksek”

Birçok ülkenin şuan etkisini minilimize etmeye yönelik, yüksek gerilim hatlarını yer altına almaya başladığını ifade eden Çetinkaya, ”Özellikle çocuklarda büyük etkilenme görülüyor. Yerleşim yerlerine özellikle park ve bahçeler benzeri yerlere kesinlikle yapılmaması lazım yoksa çocuklara etkisi fazla oluyor. Birçok ülke şuan yüksek gerilim hatlarını yer altına almaya başladı etkisini minilimize etmeye yönelik çalışmalardır. Ülkemizde de yapılması gerekiyor” dedi.

“Engel olunması gerekirken böyle bir yerin yapılmasına aracılık edilmesi doğru değil”

Özellikle yerel yönetimlerin belediyelerin buna engel olması gerekirken böyle bir yerin yapılmasına aracılık etmelerini doğru olmadığını söyleyen Çetinkaya, ”Bununla ilgili girişimlerde de bulunacağız. Oranın değer ölçümü yapılmış mı, manyetik alan değeri ne kadardır, bu yapı yapılmadan önce bir ölçüm yapılmış mı, izin alınmış mı? Bununla ilgili elimizde net bir veri yok. Bununla ilgili oda olarak elimizden geleni yapacağız gerekli yerlere başvuru yapacağız, vatandaşlardan isteğimiz bu tür durumlarda bize başvursunlar” şeklinde konuştu.

“TOKİ burayı yeşil bant olarak ayırmış ve evleri buradan uzak tutmaya çalışmış”

Bu bölgede son zamanlarda çalışmalar yapıldığı ve kendisinde orda oturduğu için dikkatini çektiği söyleyen Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Çevre ve Sağlık Komisyonu Üyesi Doktor Zeki Kanay, “Yıllardır bu bölgedeki yüksek gerilim hattı buradan geçiyor ve dikkatimi çekiyordu ama gerilim hattından dolayı zaten TOKİ burayı yeşil bant olarak bırakmış ve evleri de olabildiğinde bu yüksek gerilim hattından uzak tutmaya çalışmış. Ama son zamanlarda burada bazı çalışmaların yapıldığını gördük normalde yaşam alanlarında yüksek gerilim hattının geçmemesi üstünde altında çok yakınlığında olmaması lazım. Bu hem halkın sağlığına hem kentin sağlığını da olumsuz etkiliyor ve böyle uyduruk projelerle birilerine rant sağlıyor. Dolayısıyla yüksek gerilim hatlarında manyetik alan oluşumundan dolayı insan sağlığı üzerinde olumsuz etkileri görülebiliyor” dedi.

“Halkın bütçesi bu projelerle çarçur edilmemesi gerekiyor”

Kanay sözlerine şöyle devam etti “Kayyumların zihniyeti ile gerçekten olumsuz hem halkın cebine hem halkın sağlığına etki eden uygulamalar yanlıştır. Halkın bütçesi daha uygulanabilir, sağlıklı projelere gitmesi gerekirken halkın sağlığını olumsuz etkileyebilecek böyle projelere çarçur ediliyor. Biran önce bu konuda yetkili kurumların STK’ların ve belediyenin tekrar bunu göz önüne alarak bu konuda halkı bilgilendirici açıklamaları yapması lazım.

“Bilgi edinmeye gelirken sağlıklarını kaybedecekler”

Bu yüksek gerilim hattı öğrencilerin sinir sistemine etki ediyor. Yani burada bilgi edinmeye gelirken aslında sağlıklarını kaybedecek duruma gelip bilgi alamayacak duruma geliyorlar. Bilgisizce bir proje “Bilgi Evi” adı altında toplumu bilgilendirmek amacıyla yapılmış bir makyaj proje ortaya çıkmış hilkat garibesi bir proje bunun böyle olmaması lazımdı. Maalesef çok miktarda masraf ta yapılmış. Halkın bütçesini böyle yanlış bir projeye yatırılması bilimsel olmayan bir metotla yapılmasına ilişkin birilerinin hesap vermesi lazım”