İdam edilen Şeyh Said ve 46 arkadaşının mezar yerleri 97 yıldır hala açıklanmadı. Şeyh Sait’in torunu, Ankara’daki davaları reddedilirse İstinaf’a başvuracaklarını belirterek, “Taleplerimizi gerekirse uluslararası mahkemelerde dile getireceğiz” dedi.
2014 yılında kurulan Şeyh Said Derneği, 47 kişinin mezar yerlerinin bulunması için girişimlerini sürdürürken, Şeyh Said'in torunu ve vasisi Mehmet Kasım Fırat, Şeyh Said ve arkadaşlarının idam edilişlerinin yıl dönümüne ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
“Gerçeklerin peşinden koşmaya da devam edeceğiz”
Fırat şunları söyledi: “Devlet Kürt halkı için değerli kılınan, önemli rol ve misyonu olan isimlerin ölüm yıl dönümlerinden dahi anılmaması için, Kürt değerlerini imha ediyor. İmha, inkâr ve zulüm üzerine kurulan Cumhuriyet’in bir özelliği de; tarihi değerleri yok etmesidir. Şeyh Said Efendi ve onun arkadaşlarının, onlar yolunda direniş sergileyen Kürt şahsiyetlerinin hepsinin mezarlarını devlet saklıyor ve el koyuyor. Ölüm tarihlerini bile kendilerine göre hazırlayıp topluma sunuyor. Bunu da kurdukları ve yaptıkları kurmaca oyunlarla geçiştirmeye çalışıyorlar. Fakat bizler Şeyh Said ve arkadaşlarının direnişine sahip çıkıyoruz. Gerçeklerin peşinden koşmaya da devam edeceğiz.
Gerçek muhatap İçişleri Bakanlığı’dır
Diyarbakır İdare Mahkemesi’ne dava açtık. Mahkeme husumetli taraf olarak İçişleri Bakanlığını gösterdi. Bakanlık, onun kararını da ret etti. Diyarbakır mahkemesinin talebini de ret etti. Bizim başvurduğumuz davaları ne kadar ret etseller de, yine de davamız da kararlıyız.
Hukuk dışı kararlar vermeye devam etseler de biz yılmayacağız
Gerçek muhatap İçişleri Bakanlığı’dır. Bizim mücadelemizde süreklilik esastır. Biz yine itirazımızı yaptık. Ankara İdare Mahkemesi davayı takip etmektedir. Eğer orası da ret ederse bu defa İstinaf mahkemelerine başvuracağız. Hukuk dışı kararlar vermeye devam etseler de biz yılmayacağız. Gerekirse taleplerimizi uluslararası mahkemelerde farklı platformlarda dile getireceğiz. Bu adaletsizliğin, hukuksuzluğun sonuna kadar takipçisi olacağız. Bu bir şahsın meselesi değil, tarihi bir değerin meselesidir. Herkesin bu meseleye duyarlı sahip çıkmasını istiyoruz”
Hukuk örgütleri mezar yerlerinin açıklanması için konuyu yargıya taşıdı
Şeyh Said ve 46 arkadaşının İstiklal Mahkemesi’nin verdiği kararla 29 Haziran 1925’te Diyarbakır Dağkapı Meydanı’nda idam edilişlerinin üzerinden 97 yıl geçti. Şeyh Said isyanı, 5 Şubat 1925’te başladı, ancak aynı yılın Mayıs ayında bastırıldı. Şeyh Said ve 46 arkadaşı hakkında İstiklal Mahkemesi’nin aldığı idam kararı, 28 Haziran’da açıklandı. Karar alelacele bir gün sonra Dağkapı Meydanı’nda infaz edildi.
İdam edilişlerinin üzerinden 97 yıl geçmesine rağmen Şeyh Said ve arkadaşlarının mezar yeri hala bilinmiyor. 47 kişinin mezarının yıkılan eski Orduevi bitişiğindeki alana gömüldüğü iddia edilirken, ailenin, 1979’dan bu yana Şeyh Said ve arkadaşlarının mezar yerlerinin bulunması için resmi kurumlar nezdinde yaptığı girişimlerden bir sonuç alınamadı.
Şeyh Said ailesinin, 2010 yılında İçişleri Bakanlığı’na yaptığı başvuruya uzun yıllar yanıt verilmezken, Diyarbakır Barosu, Şeyh Said Eğitim Kültür ve Dayanışma Derneği ile Şeyh Said'in torunu ve vasisi Mehmet Kasım Fırat, Şeyh Said ve 46 kişinin mezar yerlerinin açıklanması istemiyle 15 Şubat’ta tekrar İçişleri Bakanlığı'na başvuru yaptı. Başvurucular, bakanlığın yanıt vermemesi üzerine bu kez 15 Nisan’da Ankara 5’inci İdare Mahkemesi’ne dava açtı. En son 5 Haziran 2022 tarihinde İçişleri Bakanlığı, Şeyh Said ve 46 arkadaşının mezarının açılması için açılan davada, muhatabın kendisini olmadığını ileri sürerek, talebin reddini istedi. Dava İdare Mahkemesi’nde sürüyor. (MA)