Amedspor maçlarında İstiklal Marşı okunurken ayağa kalkmadıkları gerekçesiyle neredeyse her hafta birçok taraftar gözaltına alınıyor ve sonrasında haklarında dava açılıyor. 7 Mayıs 2022 tarihinde gerçekleşen Amedspor-Pendikspor maçında başlayan gözaltı furyası, diğer haftalarda yapılan müsabakalar da devam etti. Söz konusu gerekçeyle açılan davalar ise, beraatla sonuçlanıyor. Mahkeme, İstiklal Marşı okunurken ayağa kalkmamayı “saygısızlık” olarak görüyor, ancak “aşağılama” olarak kabul etmiyor.
3 çocuğa dava
Amedspor ile Menemenspor karşılaşmasında İstiklal Marşı okunduğu sırada ayağa kalkmayan H.C.T., U.E. ve A.E. adlı çocuklar, “devletin egemenlik alametlerini alenen aşağılamaktan” yargılandıkları davadan 14 Haziran 2023’te beraat etti. Diyarbakır 2’nci Çocuk Mahkemesi’nin beraat kararının gerekçesi açıklandı. Mahkeme gerekçeli kararında, İstiklal Marşı okunurken ayağa kalkmama ya da başkasıyla konuşmanın saygısızlık olarak değerlendirilebileceğini, ancak aşağılama olarak kabul edilemeyeceği değerlendirmesi yaptı.
‘Ayağa kalkmama aşağılama değildir’
Gerekçeli kararda, İstiklal Marşını alenen aşağılama suçu Türk Ceza Kanunun 300/2 maddesinde düzenlenmiş ve devletin egemenlik alametleri kapsamında kabul olunarak korunma altına alındığı hatırlatılan kararda, “İstiklal Marşını alenen aşağılama suçunun oluşabilmesi için öncelikle aleniyet unsurunun gerçekleşmesi ve suçu işleyen tarafından aşağılanması da gereklidir. Aşağılama, hor görme, küçültme olarak kabul edilmeli ve kasıtlı olarak bu eylem gerçekleştirilmelidir. İstiklal Marşı milli egemenlik alametidir. Sadece saygısızlık olarak nitelendirilebilecek şekilde İstiklal Marşı okunurken ayağa kalkmama, etrafında ve çevrede bulananlar ile konuşma vb. gibi davranışlar aşağılama olarak kabul edilemeyecektir. Bu durumda suç unsurları itibariyle oluşmayacaktır” denildi.
Gerekçeli kararın açıklanmasının ardından iddia makamı, beraat kararının sanık çocukların aleyhine bozulması için Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi’ne başvurdu.
Eren: Kolluk gözaltıdan vazgeçmeli
Kararları ve polisin uygulamasını değerlendiren Diyarbakır Baro Başkanı Nahit Eren, TCK’de “devletin egemenlik alametleri aşağılamak” diye bir suç tipi olduğunu hatırlatarak, “Aynı maddede özel olarak ‘İstiklal Marşı’nı alenen aşağılamak’ da suç olarak tanımlanmıştır. Ama İstiklal Marşı okunurken ayağa kalkmamanın ‘alenen aşağılama’ suçunun oluşturup oluşturmadığını, daha önceki yargı kararlarına bakarak değerlendirmek gerekir” dedi.
Eren, söz konusu gerekçeyle açılan davaların beraat kararlarıyla sonuçlandığını hatırlatarak, şunları söyledi: “Mahkemeler bu fiilin ‘aşağılama’ suçunu oluşturmadığını belirterek, beraat kararları verdi. Ama buna rağmen spor müsabakalarında insanlar ayağa kalkmadıkları için kolluk tarafından gözaltına alınıyor. Mahkeme kararları ile suç konusu olmayan fiiller nedeniyle gözaltı işlemi yapılması kabul edilebilir değildir. Gözaltı işlemi sırasında, fiilin suç olmadığının bilincinde olanların, gözaltı işlemine tepki vermesi de bu sefer de haklarında ‘polise mukavemetten’ dolayı işleme dönüşüyor. Kolluğun yasanın suç olarak tanımlamadığı, mahkemelerin de suç olarak değerlendirmediği bir fiilden dolayı gözaltı işleminden vazgeçmesi gerekir.”
Pendikspor karşılaşmasıyla başlayan süreç
İstiklal Marşı okunduğu sırada ayağa kalkmama 7 Mayıs 2022 tarihinde gerçekleşen Amedspor-Pendikspor maçıyla başladı. Bu maçta, İstiklal Marşı okunurken 17 kişi ayağa kalkmadıkları için gözaltına alınarak haklarında “devletin egemenlik alametlerini aşağılama” suçlamasıyla Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından soruşturma başlatıldı. Savcılık aynı suçlamayla Eylül 2022 tarihide Nurettin Ç., Ozan T., Ömer K., Ramazan Ç., Seyithan M., Yunus K., Yusuf B., Abdullah K., Ali İ., Barış T., Ferhat F., İbrahim A., Mazlum B., Mehmet A., Mehmet Şah G., Mikail K. ve Narin M. hakkında iddianame hazırladı. İddianameyi, Diyarbakır 13. Asliye Ceza Mahkemesi kabul etmesiyle yargılama başladı.
Savcı beraat talep etti
Yapılan yargılama sırasında iddia makamı verdiği mütalaada, İstiklal Marşı okunurken sadece ayağa kalkmama eyleminin sadece “saygısızlık” olarak nitelendirileceğini belirtti. Savcı, “mevcut olayda aşağılama değil de bir saygısızlığın söz konusu olduğunu, İstiklal Marşına saygısızlık eyleminin ceza kanunda suç olarak düzenlenmediği, bu sebeple atılı suçun maddi unsurları itibariyle oluşmadığı” gerekçesi ile beraat yönünde karar kurulmasını talep etti.
Hüküm kesinleşti
Mahkeme de mütalaa doğrultusunda 17 kişinin beraatına karar verdi. 24 Ekim 2022’de verilen karara itiraz olmayınca, karar kesinleşti. (Kaynak: MA)
