Haber: Ali Vuranel
Türkiye’deki yumurta ve tavuk üretimi son aylarda artış gösterdi. Tavuk eti fiyatları gün be gün artarken, yumurta fiyatlarında ise yaklaşık yüzde 40’lık düşüşler yaşandı.
Kolisi 140 TL’yi aşan yumurtalar 90 liradan satılmaya başlandı. İç piyasadaki yumurta arzındaki fazlalığın ihracattaki daralmadan kaynaklandığı belirtiliyor. Yaz aylarında yumurtaya talebin azalması yumurta fiyatlarındaki düşüşle dengelenmeye çalışılıyor.
İç piyasada talep fazlası olan ve raf ömrünün kısa olmasından kaynaklı tüketilmeyen yumurtaların bozulması ve denetimsizlik ise yurttaşların sağlığı açısından ciddi tehlike oluşturuyor.
Yumurta üretiminde artış
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Mart 2024 Kümes Hayvancılığı Üretimi verilerine göre tavuk eti üretimi 204 bin 912 ton, tavuk yumurtası üretimi 1,79 milyar adet olarak gerçekleşti. Mart ayında bir önceki yılın aynı ayına göre, tavuk yumurtası üretimi %3,6 artarken, kesilen tavuk sayısı da %3,4 arttı. Yine aynı verilere göre, tavuk eti üretimi de yüzde 2,7 artış gösterdi. Şubat ayında 201 bin 680 ton olan tavuk eti üretimi Mart ayında yüzde 1,6 oranında artarak 204 bin 912 ton oldu.
Piyasada yumurta fazlalığı
TÜİK’in açıkladığı tavuk ve yumurta üretimi verileri yaklaşık yüzde 3’lük bir artışı gösteriyor. Üretimdeki artışın piyasaya yansımasına bakılırsa ve yaz döneminin yumurta tüketimindeki düşüş trendi de düşünüldüğünde arzda artış talepte de bir azalış göze çarpıyor. Ancak güncel piyasadaki yumurta ve tavuk eti fiyatlarına bakıldığında bir karmaşık tablo ortaya çıkıyor.
Artan arza rağmen tavuk eti fiyatları yükseliş trendini sürdürürken, azalan talep karşısında ise yumurta fiyatları düşüyor. Burada bir terslik olduğu ortada ve bunda da tavuk eti ve yumurta fiyatlarındaki oransızlık kendini başka bir etkenin varlığında gösteriyor.
İhracatta aksama, yeni pazar alanları ihtiyacı
Yumurta işletmecileri piyasadaki dengesizliği İsrail Filistin arasındaki savaştan kaynaklı Arap ülkelerine yumurta ihracatının sekteye uğramasına bağlıyor. İç piyasada talep fazlası olan yumurta fiyatlarında ciddi bir düşüş yaşanırken, buna karşın tavuk eti piyasasında da belli bir yükseliş göze çarpıyor.
Dubai, Katar, Arap Emirlikleri vb. ülkelere yapılamayan yumurta ihracatı, fiyatların geri çekilmesini koşullarken, üreticilerin yeni Pazar arayışı ise sürüyor.
Sağlıklı yumurtaya erişim sorunu
Yumurtanın raf ömrünün kısa olması ve iç piyasada tüketileceğinden fazla yumurta olması ve denetim yetersizliği aynı zamanda sağlık sorunlarına da kapı aralıyor. Raf ömrü geçen yumurtanın ucuz fiyatlardan satışa sunulması özellikle yoksul halk kesimlerinin söz konusu sağlıksız gıdalara maruz bırakılması tehlikesine işaret ediyor.
Peki, raf ömrü geçmiş bozuk yumurta yemek besin zehirlenmesine neden olur mu? Uzmanlar bozuk yumurtanın içerisindeki salmonella bakterisinin zehirlenmeye yol açtığını belirtiyor. Bozuk yumurta tüketenlerde karın ağrısı, mide bulantısı, kusma, ishal ve ateşlenme ile gıda zehirlenmesi belirtileri ortaya çıkıyor.
Ne yapmalı?
Yumurta tüketiminde özellikle yaz aylarındaki sıcaklıklara bağlı olarak daha fazla özen göstermek gerekiyor. Çünkü raf ömrünün yanısıra saklanma koşulları da yumurtanın sağlıklı tüketimi açısından önemli.
Kırık, rengi değişmiş yumurtalarının tüketilmemesi konusunda uzmanlar uyarıda bulunuyor. Öte yandan yetkililerin gerekli denetimleri yapmaları da yurttaşların sağlıklı gıdaya erişimi konusunda önem taşıyor.
Piyasada oluşan arz fazlası, yaz sıcakları ve denetim yetersizliği yumurta tüketiminde daha titiz davranmayı zorunlu kılıyor.