Özel Haber: İbrahim İnanç Yıldız
Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığının 2023 yılında açıkladığı verilere göre; Türkiye’de 2022 yılında 408 milyon metreküp doğalgaz üretimi yapılmasına karşın 54,6 milyar metreküp doğalgaz ithalatı yapıldığı açıklandı. Bu verilerden yola çıkarak, Türkiye’nin yüzde 99 oranında doğalgaz ithalatında bağımlı olduğu sonucuna varan Bakanlık, Karadeniz’de keşfedilen doğalgaz ile rezervlerinin daha da artmasının beklendiği ifade edildi.
Yine Bakanlığın verilere göre; 2024 yılı şubat ayı sonu itibarıyla elektriğin yüzde 29,7’si hidrolik enerji, yüzde 23,3’ü doğal gaz, yüzde 20,3’ü kömür, yüzde 11,1’i rüzgâr, yüzde 11,5’i güneş, yüzde 1,6’sı jeotermal ve yüzde 2,5’i ise diğer kaynaklardan üretildi.
Öte yandan Türkiye’nin doğalgaz ithalatına yıllık 12-13 milyar dolar ödüyor.
TMMOB’a bağlı Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) Diyarbakır Şube Eş Başkanı Ufuk Bulut, Türkiye’nin politikaları gereği doğalgazı yurtdışından pahalıya aldığını ve enerjinin bu yüzden ucuz olmadığını ifade ederek, daha ucuza enerji alma fırsatının olduğunu ama yapılmadığını söyledi.
“Türkiye doğalgazı birçok ülkeden pahalıya alıyor”
Ülkelerin birbirleriyle iş yaparken bazen gerektiğinden fazla para ödemek istediğini belirten Bulut, “Türkiye doğalgazı birçok ülkeden çok pahalıya alıyordu. Yıllarca böyle devam etti. Yani başka ülkeler çok daha düşük fiyatlara doğalgaz alabilirken Türkiye çok daha pahalı bir şekilde doğalgaz aldı. Üstelik taahhütlü. Yani diyelim ki Rusya'dan alıyordu. Rusya ile ilişkilerini geliştirmek istemesi, onun politik çıkarlarını gözeterek fazladan para vermeyi düşünebiliyor. Bu gazı da uzun süre termik santrallerde kullanmak zorunda kaldı. Çünkü altyapısı yok, bütün şehirlere gazı götüremedi, insanlara ulaştıramadı. Ne yapacak? Bu defa o gazı termik santrallerde elektrik enerjisi elde etmek için kullandı. Böylece çok pahalıya enerji üretildi” dedi.
Şu anda da değişen bir şeyin olmadığını söyleyen Bulut, “Çünkü taahhütler hâlâ duruyor. Hâlâ çok yanlış anlaşmalar yapılıyor. Örneğin şu anda bir de işin nükleer enerji tarafı var. Nükleer enerji de işte 15 cent üzerinden taahhüt edilmiş. 15-20 yıl devlet alacak. Ve bu şekilde enerji fiyatlarının sürekli artacağını öngörebiliriz” dedi.
“Karadeniz gazının miktarı şüpheli”
Karadeniz’den çıkartılan doğalgazın çok küçük bir rezerv olduğunu belirten Bulut, miktarının şüpheli olduğunu söyledi. Bulut, “Yer altından çıkarılan her fosil yakıtın gerçekten ne kadar verimli olduğu tartışmalıdır. Bazıların çıkarılmasına gerek yoktur. Çünkü asları yüzünden pahalıdır. Ya da miktarı azdır. Yer altında bir miktarda bir yakıt var. Bunu çıkaracaksınız.
Ama bunu iletmeniz lazım. Hem çıkarma maliyeti var hem de iletim maliyeti var.
Bunun eğer gerekli miktarda bir potansiyeli yoksa, o yatırım maliyetlerini karşılayamıyorsa, bu yapılmaz, doğru değil, mantıklı değil. Ekonomik olarak yapılmaması gereken bir iştir. Ama mesela Şırnak'ta petrolün çıkarıldığı ve kalitesinin yüksek olduğu gerçek. Ama Karadeniz'deki gazın böyle olduğunu şahsen düşünmüyorum. Varsa bile potansiyeli onun maliyetini kurtaracak kadar olmadığını düşünüyorum” dedi.
“Türkiye uygun enerji alabilme şansına sahip”
Yurttaşların daha ucuz enerjiye nasıl ulaşacağına dair de konuşan Bulut, bunun için öncelikle devletin daha uygun fiyata anlaşmalar yapması gerektiğini belirtti. Bulut, “Çok daha uyguna enerji satan ülkeler var. Şu anda Türkiye için fırsat var. Avrupa Rusya'dan enerji almıyor, almamaya çalışıyor, asgari düzeyde alıyor. Satılacak yerleri yok. Buradan daha uygun alınabilir. Fakat politik nedenlerle Türkiye bunu dilendirmiyor, söylemiyor. Yani bunun pahalı olduğunu hiçbir yetkiliden duymadık” dedi.
İran'da, İsrail'de ve Mavi Akdeniz dedikleri yerde doğalgazın olduğunu söyleyen Bulut, “İsrail'in, Afrika'nın Libya'nın ve bir sürü ülkenin doğal gazı Akdeniz'de Tunus civarlarında bir merkezde toplanıyor ve oradan Avrupa'ya aktarılıyor. Burası Türkiye’nin müdahil olmaya çalıştığı bir alandı. Ama bunu da yapamadı. Yanlış müdahalede bulundu. Türkiye Rojava meselesinde ‘enerji koridorunu kırdık’ diyordu. Buna engel olduğu gibi diğer ülkelerle de ortaklaşmadı. Yani uygun enerji alabilme kapasitesine, şansına sahip en iyi ülkelerden birisi Türkiye. Ama nedense bir türlü bu hayata geçirilemiyor” dedi.
