Türkiye’nin buğday ithalatı yıldan yıla artarken, geçtiğimiz yıl yaşanan kuraklık ve gübre fiyatlarındaki fahiş artışla birlikte bu yıl buğday ekim alanlarında yaşanan azalma ve olası verim kayıpları, 2022 hasat döneminde buğday rekoltesinde önemli kayıpların habercisi.
Buğday rekoltesi 2022'de ne kadar azalacak?
Türkiye’nin tarımsal üretiminde önemli bir yere sahip olan Diyarbakır geçtiğimiz yıl yaşanan kuraklıktan ve gübre fiyatlarındaki fahiş artıştan ciddi şekilde etkilendi. Kimi çiftçiler tarlasına buğdayını gübresiz ekerken, kimi çiftçiler ise gübre gerektirmeyen ürünlere yöneldiler. Bu durumda önümüzdeki hasat sezonunda buğday rekoltesinde önceki yıllara göre belli oranda düşüşler yaşanacak ve ülkedeki buğday açığı daha da büyüyecek.
Diyarbakır’ın 2021 tarımsal yatırım rehberi verilerine göre, kentteki toplam çiftçi sayısı 35 bin. ÇKS kayıtlı çiftçi sayısı ise 33 bin kişi. Diyarbakır’ın toplam yüzölçümü 15 milyon 168 bin dekar. Toplam tarım alanı ise 5 milyon 540 bin dekar. Diyarbakır’da mera alanı ise 1 milyon 818 bin 30 dekardır. Nadasa bırakılan tarım alanı ise 70 bin dekar. Sulanabilir tarım alanı ise 1 milyon 500 bin dekar. Kentte 3 milyon 253 bin 590 dekar da orman alanı bulunmakta.
Diyarbakır’da 2002 yılında 6 milyon 701 bin 480 hektar olan tarla alanı 2020 yılında 5 milyon 113 bin 137 hektara düşüyor. Kentte 18 yılda 1 milyon 588 bin 343 hektar tarım alanı kaybı yaşanıyor.
Diyarbakır’ın tarımsal potansiyeli
2020 yılında Türkiye’de 20 milyon 500 bin ton buğday üretiminin 1 milyon 7 bin 508 tonu, yani toplam üretimin yüzde 4,91’i Diyarbakır’da üretiliyor. Türkiye genelindeki 8 milyon 300 bin ton arpa üretiminin 322 bin 857 tonu Diyarbakır’dan karşılanıyor. Türkiye’de 2020 yılında üretilen 328 bin 418 ton kırmızı mercimeğin 97 bin 467 tonu da Diyarbakır’da üretiliyor. Buna göre, Diyarbakır kırmızı mercimek üretiminde yüzde 29,68 oranı ile önemli bir yere sahip. Diyarbakır pamuk üretiminde yüzde 12,27, Dane Mısır üretiminde yüzde 5,65 oranı ile Türkiye’de önemli bir yere sahip illerdendir.
Diyarbakır’ın 2021 tarımsal yatırım rehberi verileri kentteki tarımsal faaliyetin ağırlıklı olarak buğday, mısır, pamuk ve kırmızı mercimekte toplandığını gösteriyor.
Kuraklık ve gübre fiyatları üretimi nasıl etkileyecek?
2021 yılında Türkiye genelinde yaşanan kuraklık sonrası ise Diyarbakır’daki ekili alanlardaki ürün dağılımında önemli farklılıklara işaret ediyor. Çiftçilerden ve Ziraat Odalarından edinilen bilgilere göre 2021 yılı ekim sezonunda özellikle gübre fiyatlarındaki fahiş artış, çiftçileri ya ürünlerini gübresiz ekemeye ya da gübre gerektirmeyen ürünlerin ekimine yöneltti. Diyarbakır’daki çiftçiler bu yılki ekim sezonunda buğday yerine gübre kullanılmayan mercimek, nohut gibi ürünlere yöneldi. Bu da gösteriyor ki, önümüzdeki yıl ülkede buğday açığı daha da büyüyecek.
TÜİK: Tahıl ürünleri miktarında yüzde 14,3 azalma var
TÜİK verileri de 2021 yılında bir önceki yıla göre tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerde yüzde 13,4 azalma yaşandığını gösteriyor. TÜİK verilerine göre, tahıl ürünleri üretim miktarları 2021 yılında bir önceki yıla göre yüzde 14,3 oranında azalarak yaklaşık 31,9 milyon ton olarak gerçekleşti.
Buğday üretimi
Türkiye İstatistik Kurumu verileri bir önceki yıla göre buğday üretiminin yüzde 13,9 oranında azalarak yaklaşık 17,7 milyon tona, arpa üretiminin yüzde 30,7 oranında azalarak yaklaşık 5,8 milyon tona, çavdar üretiminin yüzde 32,4 oranında azalarak 200 bin tona, yulaf üretiminin de yüzde 12,2 oranında azalarak 276 bin tona düştüğünü gözler önüne seriyor.
TÜİK verileri baklagillerin önemli ürünlerinden biri olan nohut üretiminin de 24,6 oranında azalarak 475 bin tona, kırmızı mercimek üretiminin yüzde 30,6 oranında azalarak 228 bin tona düştüğünü gösteriyor.
Yine, Tarım ve Orman Bakanlığı’na göre, 2017’de 5 milyon 160 bin ton buğday ithalatı yapıldı. 2018’deki buğday ithalatı ise 5.8 milyon ton. 2019’da da buğday ithalatımız 9.8 milyon ton. 2020’nin 11 aylık döneminde ise 8.7 milyon ton buğday ithalatı yapılıyor.
Türkiye'nin buğday ithalatı
2022 hasat sezonunda buğday açığı artma eğiliminde
Henüz 2022 yılı için verile açıklanmadı ama yaşanan kuraklığın ardından tarımsal girdi maliyetlerindeki fahiş artışlardan kaynaklı önümüzdeki hasat sezonunda karşımıza çıkacak tablo hiç de iç açıcı gibi gözükmüyor. Özellikle gübre fiyatlarındaki fahiş artıştan kaynaklı buğdayını gübresiz ekilmesi ve gübre kullanılmayan ürünlere yönelim önümüzdeki hasat sezonunda buğday rekoltesinin geçmiş yıllara nazaran daha da azalacağına işaret ediyor. SUR AJANS
