Serhat Yetüt/ÖZEL HABER
Siirt ve Bitlis, bu iki kent arasında yaşanan en büyük rekabet, bölgenin yöresel yemeği olan büryan ile yaşanıyor. Ancak son süreçlerde artan yaşam maliyetleri bölge halkının büryana ulaşmasını engelliyor. Türkiye’de en ucuz büryanın Siirt’te satıldığını dile getiren işletme sahipleri, kentteki halkın ekonomik durumuna atıfta bulunuyor ve halkın yeterince büryan tüketemediğini aktarıyor.
Yüz yıllardan günümüze ulaşan ve hala tüketimine devam edilen büryan yemeği, Siirt ile Bitlis’in en önde gelen yöresel yemeklerinden. Kuzunun iç organlardan arındırılarak, yaklaşık 3 metre derinliğe sahip kuyuda odun ateşiyle pişirilen büryan yemeği, işletmeciler tarafından askıya alınıp istenen grama göre hazırlanarak servis ediliyor.
Kamuoyunda büryanla tanınan kentlerden biri olan Siirt’te işletme sahipleri ile yerel halk, ekonomik tablonun tartışıldığı son süreçlerde büryan satışını ve tüketimini Sur Ajans'a yorumladı.
İstihdam ve gelir düzeyi verilerine göre diğer illere oranla son sıralarda bulunan Siirt’te yurttaşlar dilediği kadar büryan yiyebiliyor mu? Alım gücü büryanın tüketim alışkanlığını değiştirdi mi?
“Kimileri 50 gram istiyor biz de fırında ısıtıp servis ediyoruz”
34 yıldır büryan sektöründe olduğunu söyleyen işletme sahibi Murat Kayaalp, yerel halkın büryan tüketmesi için yurttaşların gelir düzeyine göre büryan gramajı oluşturduklarını dile getiriyor.
“Şu anda Büryan Türkiye’nin en ucuz yemeği. 100 gramı 100 lira, kilosu bin lira, kemiklisi 500 lira. Yaklaşık 34 yıldır büryan sektöründeyiz. Türkiye’nin birçok yerine gittik, gezdik. Oldukça fahiş fiyatlar var. Fakiri de zengini de yesin diyerek, ete zam gelmediği müddetçe biz de zam yapmıyoruz. Kimileri 50 gram istiyor biz de fırında ısıtıp servis ediyoruz.”
Etler Irak ve Katar’a gidiyor
Etlerin hem ithal hem de ihraç edildiğine vurgu yapan Kayaalp, yetkililerin iç piyasa arzına göre hareket etmesi gerektiğini belirtiyor.
“Buradan yetkililere seslenmek istiyoruz. Eğer Türkiye’ye ithal et gerekiyorsa ithal etsinler. Şu an da ihraç ediliyor. Anladığımız kadarıyla Irak ve Katar’a gidiyor. Bunun önüne geçilmesini istiyoruz. Önüne geçilirse ne ete zam gelir ne de büryana. Bunlarının önüne geçilmedikçe, et dışarı gittiği müddetçe ve dışarıdan et gelmediği müddetçe yemek fiyatları artıyor.”
50 gram ne ya?
Siirt’teki büryan fiyatının İstanbul’a göre çok daha ucuz olduğunu kaydeden Çetin Koç, İstanbul’dan geldiğini söylüyor. İstanbul ile Siirt’i karşılaştıran Koç, şöyle diyor:
“150 gram veya 1,5 porsiyon diyorlar ya 150 lira mi öyle bir şey. Ben bu yemeğe İstanbul’da 350-400 TL veriyorum. Yani oraya göre para değil. Yani memleket o durumda olmadığından, yani şimdi 30-50 gram ne ya? Demek ki bütçesi ona yetiyor ona göre yiyor.”
‘Büryan tadımlık oldu, haftada bir gün yiyebiliyorsa şükür etsin’
Bir zamanlar her sabah büryan yiyen Siirtli yurttaşların şimdi zar zor haftada bir kez büryan yiyebildiğini söyleyen Ali Orhan, fiyatından dolayı büryanı ‘tadımlık’ olarak niteliyor ve şöyle ekliyor:
“Büryan fiyatları ülke şartlarında yine en düşük yemek. Yine de yeterince doyabileceğimiz bir fiyat değil. Fiyatlar o konuda yüksek. Yani tadımlık öylesine yiyebileceğimiz, doyasına yiyebileceğimiz bir yemek değil. Bizde geldik anca 100’er gram yiyebileceğiz. O da ekonominin bize verdiği dar boğazlık. Siirtli yurttaşlar daha önce her sabah büryan yiyebiliyordu, şimdi haftada bir yiyorsa şükür etsin.”
Herkes gelip büryan yiyemiyor
Ercan Ersan ise fiyatların normal olduğunu ancak gelir düzeyinden dolayı herkesin büryana ulaşamadığını söylüyor.
“Şu an ülkemiz koşullarında büryan fiyatı normal çünkü her şey pahalı, ucuz bir şey yok. Türkiye’nin neresinde yemek yerseniz 150-200 lira. Büryan da gayet güzel ve lezzetli. Herkes yiyemiyor tabi, çalışan var çalışmayan var. Maddi durumu iyi olan var olmayan var. Ondan dolayı herkes gelip büryan yiyemiyor.”
“Eskiden kiloydu şimdi grama düştük”
Edip Demir de büryan tüketiminde bütçeye dikkat çekiyor ve sözlerini şöyle sürdürüyor, “Bundan 2-3 sene önce büryanın kilosu 130 liraydı. Şu an büryanın kilosu 800 lira. 100 grama 100 lira ödüyorum. Yüzde 80 doyuyorum yüzde 20 de evde idare ediyorum. Eskiden yarım kiloydu şimdi grama düştük”
