SUR AJANS- Van'da ekonomik kriz nedeniyle esnaflar bir bir kepenk kapatıyor. Kahvaltısıyla meşhur Van'da, yeme-içme sektöründe faaliyet yürüten 400 esnaf kriz nedeniyle kepenk kapattı. Van Lokantacılar ve Fırıncılar Odası Başkanı Sabri Işık, artan maliyetler nedeniyle esnafların kepenk kapattığını söyledi.
Esnaf geçinemiyor
Işık, "Odamıza bağlı 13 meslek grubu var. Geçen bir yılda 400 esnafımız terki ticaret yapmıştır. Bunun nedeni ise; her geçen gün artan maliyetler ve giderlerdir. Esnaflar artık geçinemedikleri için mecburen kepenk indiriyorlar. Yani lokantaların geliri yüzde bir iken, giderleri yaklaşık yüzde 9 oluyor. Bu yüzde 9'luk dilim bile kepenk indirmeye yetiyor. Van, Gayri Safi Yurtiçi Hasılada (GSYH) Türkiye'de 3'üncü sırada, ancak en büyük 20'inci büyükşehirdir. Elimizde altın bileziğimiz var, ama bu altın bir türlü işlenmiyor. Bu nedenle esnafımız her geçen gün zor durumda kalıyor. Yanı başımızda komşu ülkeler İran ve Irak var. Van esnafının bir nebze ayakta kalmasının nedeni ise İran ve Irak'tan gelen turistlerdir" ifadelerini kullandı.
'Van kaderine terk edildi'
Kentin adeta kaderine terk edildiğini dile getiren Işık, "Van tarihiyle, doğa güzelliğiyle çok önemli bir kenttir ancak yatırım yapılmıyor. TBB (Türkiye Bankalar Birliği) Risk Merkezi Ocak-Haziran dönemi 'Karşılıksız işlemi yapılan çek sayılarının illere ve bölgelere göre dağılımı' verilerini paylaştı. Verilere göre, Van 942 karşılıksız çek ile birinci sırada yer aldı. Bu durum bile esnafın nasıl sıkıntıda olduğunu gösteriyor. Ortada canlı bir para olmadığı için tüm işler çek ve senetle oluyor. Bu krizin bir an önce bitmesi gerekiyor, aksi durumda çok daha ağır sıkıntılar yaşayabiliriz. Esnaf kiraya mı, işçinin maaşına mı, sigortasına mı, yoksa kendini doyurmak için mi çalışsın? Eskiden bir lokantaya giderken asla eşimiz, dostumuz olmadan gitmezdik. Ama şimdi insanlar bir dürüm yemeye korkuyorlar. Bir dürüm bile insanlar için lüks olmuş. Bu haliyle esnafların kazanması mümkün değil" diye konuştu.
'Turistlerin gelmesine engel oluyorlar'
Ekonomisi turistler üzerinden dönen kente gelen turist sayısında da düşüş yaşandığını kaydeden Işık, "Bizim turizmden başka bir gelirimiz neredeyse yok. Gelen turistlerden dolayı biraz iş yapabiliyor, evimize bir ekmek götürebiliyoruz. Turist sayısı bu yıl özellikle düştü. Sınır kapısının 3 girişi var, ama tek bir giriş çalışıyor. Söz konusu Van olunca turistlere böyle zorluk çıkarılıyor. Geçen yıllarda neredeyse kentin tamamı turist doluyken bu yıl neredeyse kimse gelmiyor. Bu politikanın değişmesi ve sınır kapısına özen gösterilmesi gerekiyor. Bu yapılmazsa günbegün insanlar kepenk kapatmaya devam eder" şeklinde konuştu.
'Esnaf olarak zor durumdayız'
Kentte 30 yıldır lokantacılık yapan Hüseyin Akdağ, şunları söyledi: "Geçen yıllar ve bu yıl arasında kıyaslama yapmak mümkün değildir. Ben ilk bu işe başladığımda müthiş bir kazanç vardı. O zamanlar ekonomi son derece sağlıklı ve iyi gidiyordu. Şimdi neredeyse her gün gözümüzü zamlarla açıyoruz. Dün aldığımızı bugün aynı fiyata yerine koyamıyoruz. Ekonominin bozulmasının nedeni yanlış yönetimlerden kaynaklıdır. Önceden biz işyerimize sabah geldiğimizde 200 tane kebap satacağımızı söylüyorduk. Fakat şimdi sabah dükkânımızı açtığımızda 100 kebap satabilecek miyiz derdindeyiz. Bizler artık esnaf olarak gerçekten de çok zor durumdayız."
'Geçinemedikleri için kepenk kapattılar'
Maliyetlerin artması nedeniyle kendilerinin de zam yapmak zorunda kaldıklarını vurgulayan Akdağ, artan maliyetlerin kendilerini zorladığını belirtti. Akdağ, "Bundan dolayı bizler de eski fiyata sattığımız yemeğe zam yapmak zorundayız ki bizi kurtarabilsin. Ama halkımız bu zamları kendi kafamıza göre yaptığımızı belirtiyor. Şuan 1 kilogram ettin fiyatı 600 TL. Etin fiyatı bu kadar pahalıyken bir kebabın porsiyonunu 250 TL'den aşağı satamayız. İşçilerin sigortası, maaşı, dükkân kirası bunlara baktığımız zaman kar olmadan çalışıyoruz. Gerçekten de her geçen gün derinleşen ekonomik krizden dolayı esnaflarımız çok zor durumda. Son 1 yıl içerisinde 400 yakın esnafımızın kepenk kapattığı söyleniyor. Kepenk indiren hiçbir esnafımız geçimini sağlayamıyordu" diye konuştu.
'Ekonomi barış sağlanarak düzelir'
Ekonomik gidişatın savaşa endeksli olduğunun altını çizen Akdağ, şunları ifade etti: "Kemer sıkma politikasından bahsediyorlar. Bu politika sadece halk için mi geçerli? Halk burada açken açıktayken kendileri en ufak bir etkinliğe gittiklerinde milyonluk araçlarla gidiyorlar. Bu kemer sıkmayı kendilerine neden uygulamıyorlar. Maddem bir sorun sıkıntı var neden kendileri bunları çözmek yerine daha kötüye götürüyorlar. Ekonomi ancak halkına güven vererek, barışı sağlayarak, insanlar arasında ötekileştirmeyi bitirerek çözülür. Bu saydıklarım devam ederse ülkenin gidişatı gün geçtikçe daha kötü bir hal almaya devam edecektir. Savaş ve ekonomi birbirine bağlıdır. Savaş olursa kriz olur demek ki savaş var ve bizler bu krize maruz kalıyoruz. Ekonomimizin düzelmesini istiyorsak tek çare savaşın durmasıdır. Ancak böyle bir rahat nefes alırız."
