Türkiye ve bölge illerinde çeşitli hastalıkların tedavilerinde kullanılan birçok ilaca ulaşılamıyor. İlaç fiyatlarına 25 Aralık 2023 itibariyle yüzde 25 zam yapılacağının açıklanmasıyla birlikte, ilaç firmaları zamlı satış yapmak için eczanelere ilaç temin etmemeye başladı. Son dönemde Kovid-19, influenza ve grip vakaları yüzünden hastaneye yatanların sayısı artsa da, hastalar tedavi süreci için doktorların yazdığı ilaçları alamıyor. Başta antibiyotik olmak üzere çocuk şurupları ve ağrı kesici ilaçlara eczanelerde ulaşılamıyor.
Van-Bitlis-Hakkari Eczacılar Odası Başkanı Ersin Karaman, Van’da da benzer sorunların yaşandığını belirtti. Hastaların ilaç bulmakta zorlandığını ifade eden Karaman, ilaç fiyat kararnamesinin yılın belli zamanlarında güncellendiğini ve 16 Aralık 2023’te yayınlanan fiyat kararnamesiyle ilaçlara yüzde 25 oranında zam geldiğini söyledi.
İlaç krizinin nedenleri
Karaman, “Bu zam açıklandıktan bir hafta sonra firmalar depolarda bulunan ilaçları piyasaya sürmekten itina etti” diyerek, yaşanan ilaç krizinin nedenlerine dikkat çekti.
Karaman “Eczacılarımız stoklarındaki ilaçları hastalara verdi ve stoklarımızda ilaç kalmadı. Firmalardan ilaç alamadığımız için ilaçları hastaya ulaştıramadık. Bir de Türkiye’de bir real kur var. Euro kuru 32 bandını geçmiş durumda. İlaçta ise kur 17.55 civarında. Bu iki bant arasında büyük bir uçurum var. Bundan kaynaklı firmalar ilaçları Türkiye’ye göndermekte imtina ediyor. Zam geçişlerinin önceden bildirilmesi ve zammın bir hafta sonra yürürlüğe girmesi de firmaların stoğunu eczacılara açmamasına neden oluyor” dedi.
Hastaların ilaç bulmakta zorlandığını ifade eden Karaman, “Kendi içimizde bir çözüm mekanizması oluşturduk. Eczacılarla ilaç takası yaparak hastaları mağdur etmemeye çalıştık. Ama yine de stoklarımız tükenince, hastalar ilaç bulamadı. Oda olarak bize ulaşan hastalar mağdur olmasın diye ilaç olan eczaneye yönlendirdik. Ama günün sonunda stoklarımız tükenince, mağduriyetler yaşandı” diye belirtti.
Amoksisilin grubuna ulaşılamıyor
Amoksisilin (antibiyotik) grubu ilaçların büyük bir kısmının, zam gelmesine rağmen piyasaya sürülmediğini ifade eden karaman, “Başta çocuk şurupları ile antibiyotik ilaçlar olmak üzere bir kısım ilaç halen piyasada bulunmuyor. İlaçlarda ‘eşdeğer bandı’ dediğimiz bir bant var. Devlet, eşdeğer bandında en uygun olanı öder, hasta yazılan ilacı almak istediği zaman aradaki farkı kendisi ödemek zorunda kalır. Maalesef, şu an fark çıkmayan ilaç kalmadı. Buna bir de zam gelince fiyat farkı daha da arttı. Ağrı kesici şurupta yüzde 20 zammına bir de muayene ödemesi eklenince, 105 TL fiyat farkı oluyor” şeklinde konuştu.
'Türkiye ilaçta yurt dışına bağımlı'
Türkiye’de kullanılan ilaçların büyük bir bölümünün yurt dışından geldiğini dile getiren Karaman, şu ifadelerde bulundu: “İlaç firmalarının çoğu yabancı. Euro kurunda bir bant farkı var. Özellikle kış mevsiminde salgın yaşanıyor ve ilaca yoğun bir talep var. İlaç farkının bu kadar fazla olmasının bir nedeni ise ilaca zam gelmesidir. Bu zamdan kaynaklı yüzde 20 oranında bir yükselme oldu. Artık vatandaşın cebinden çıkan ücret daha da arttı. Vatandaşın daha ucuz ilaç alması için fiyat farklarının azalması gerekiyor, kamu ödemelerinin yükselmesi lazım,”
'Eczacılar kredi ile ayakta duruyor'
İlaca gelen yüzde 25 zammın eczanelere bir katkısının olmadığını söyleyen Karaman, “Bu zam direk firmalara verilen bir olanak. Bizim ilaç karımız, ilaç fiyat kararnamesiyle belirleniyor. Biz ilaca zam yapılmasını istemiyoruz, ilacın fiyatı hiç yükselmesin ama eczacının kar oranı yükselsin. Asgari ücrete yüzde 49 oranında bir artış oldu ama bizim giderlerimiz yüzde 100 oranında arttı. Karlılık oranımız çok düşük. Bu da eczacıyı zor durumda bırakıyor. Kiralarımız kat kat artıyor, personel giderimiz arttı. Buna karşılık karımız artmıyor. Bu nedenlerden dolayı eczacılar büyük sıkıntılar yaşıyor. Hem Türkiye hem de Van için söylersek, eczacıların büyük bölümü kredilerle ayakta duruyor” ifadelerinde bulundu.
Veresiye ilaç
Artık eczacıların veresiye defteri olduğunu söyleyen Karaman, “Sonuçta biz burada bir kamu hizmeti, sağlık hizmeti veriyoruz. Hasta geliyor, ona ilaç vermeden geri çeviremiyoruz. Biz de mecburen veresiye defterine yazdırıyoruz. Veresiye defterine yazdığımızın yüzde 70’i maalesef gelmiyor. Ama yine de hastayı mağdur etmemeye çalışıyoruz. Bir şekilde kredilerle ayakta tutmaya çalışıyoruz” diye konuştu.
